Φρένο στις επεκτάσεις του σχεδίου πόλης , κίνητρα για την μετατροπή περιοχών δευτερευουσας κατοικίας σε κύρια κατοικία και παροχή της δυνατότητας ανέγερσης mall σε περισσότερες περιοχές της Αθήνας , προβλέπει το νέο ρυθμιστικό σχέδιο το οποίο θα δοθεί στην δημοσιότητα σύντομα . Ειδικότερα , το ρυθμιστικό προτείνει μέσω πακέτων επιδοτήσεων και άλλων φορολογικών κινήτρων την ανακύκλωση ήδη πολεοδομημένης γης και με επανάχρηση κτιρίων καθώς και αναπλάσεις στο κέντρο της Αθήνας, που μπορούν δυνητικά να δημιουργήσουν σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες στον χώρο των κατασκευών και του real estate, δίνονται δυνατότητες για αστική ανάπτυξη μέσω της «ενθάρρυνσης της μετατροπής των περιοχών που έχουν πολεοδομηθεί ως δεύτερη κατοικία σε πρώτη με συμπληρωματική κάλυψη υποχρεώσεων σε εισφορά σε χρήμα». Ακόμα, προτείνει :

-τη διεύρυνση των ζωνών υποδοχής μεγάλων εμπορικών κέντρων (mall),

-την χωροθέτηση μεγάλων εμπορευματικών πάρκων στις δύο κύριες οδικές εισόδους της Περιφέρειας, στο λιμάνι και στο αεροδρόμιο,

-τη δημιουργία ζωνών χονδρεμπορίου και αποθηκών στον αστικό ιστό και

-την επέκταση των περιοχών ΒΙΠΑ - ΒΙΟΠΑ.

Το νέο σχέδιο, σύμφωνα με πληροφορίες επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία και διαδικασίες εξπρές στη συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), ενώ προβλέπει την «κατ' εξαίρεση επέκταση θεσμοθετημένων επιχειρηματικών υποδοχέων», άλλα και την πολεοδομική και χωροταξική διευκόλυνση επενδύσεων σε δημόσια ακίνητα. Σύμφωνα με το νέο ρυθμιστικό, η Αττική θα αποκτήσει έναν νέο μητροπολιτικό οικονομικό κέντρο. Τον άξονα Φαλήρου-Ελληνικού που χαρακτηρίζεται ως «αναπτυξιακός πόλος» και πριμοδοτείται από μια σειρά νέων χρήσεων, άλλα και μεγάλων συγκοινωνιακών έργων που θα ενώνουν την περιοχή με το αεροδρόμιο, το λιμάνι και τις εξόδους της Αττικής. Το σχέδιο προτείνει την συγκοινωνιακή ένωση του Ελληνικού απευθείας με το νέο αεροδρόμιο, κάτι που ανοίγει το δρόμο για την υλοποίηση νέου αυτοκινητοδρόμου μήκους περίπου 15 χλμ. που θα διαπερνά με σήραγγα τον Υμηττό. Το νέο ρυθμιστικό προτείνει ακόμη την ολοκλήρωση του δακτυλίου αυτοκινητοδρόμων στην Αττική, ανοίγοντας τον δρόμο για κατασκευή οδικού άξονα και κατά μήκος της παραλίας και ένωσης του αεροδρομίου και της περιοχής Φαλήρου - Ελληνικού με το λιμάνι και τη δυτική έξοδο της Αττικής. Με τον τρόπο αυτό, το ρυθμιστικό διαμορφώνει τις αναγκαίες συνθήκες προκειμένου να γίνουν ακόμη πιο ελκυστικές οι επενδύσεις που σχεδιάζει να προωθήσει η κυβέρνηση στο παραλιακό μέτωπο με αιχμή το πάρκο του Ελληνικού και τον Φαληρικό όρμο, προσβλέποντας στην αξιοποίηση των υπεραξιών που θα δημιουργηθούν.

Το νέο ρυθμιστικό πάντως ξαναφέρνει στο προσκήνιο την περιοχή των Μεσογείων που χαρακτηρίζονται ως «υποδοχέας νέων οικονομικών δραστηριοτήτων» και προτείνει να τεθεί σε άμεση προτεραιότητα η πολεοδομική οργάνωση της περιοχής. Το νέο ρυθμιστικό προτείνει επίσης την κατάργηση του ισχύοντος ΠΔ για τον Ελαιώνα και τη θεσμοθέτηση νέων ρυθμίσεων που θα επιτρέπουν τη συγκέντρωση στην περιοχή όλων των βασικών μητροπολιτικών λειτουργιών και υποδομών, όπως το νέο ΚΤΕΛ και το νέο Συγκοινωνιακό Κέντρο, αμαξοστάσια Μετρό, τρόλει και λεωφορείων, την Κεντρική Αγορά Αθηνών, τον Σταθμό Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων κ.λπ. Ακόμη, διατηρείται και ενισχύεται η μεταποιητική δραστηριότητα στην περιοχή.

Το νέο νομοσχέδιο αναμένεται να δίνει λύσεις νομιμοποίησης με την καταβολή προστίμου σε δύο βασικές κατηγορίες αυθαιρέτων:

1. Ακίνητα σε εντός και εκτός σχεδίου περιοχές που έχουν ανεγερθεί με οικοδομική άδεια και έχουν πολεοδομικές υπερβάσεις. Σε αυτή την κατεύθυνση ανοίγει ήδη παράθυρο ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός, που προβλέπει ότι εσωτερικοί χώροι, όπως δώματα, κλιμακοστάσια κ.λπ. πλέον δεν προσμετρώνται στο συντελεστή δόμησης, ενώ δίνει το δικαίωμα για αλλαγή χρήσεων στο 50% των βοηθητικών χώρων αλλά και την επέκταση των υπόγειων χώρων στάθμευσης, υπό προϋποθέσεις αύξησης ύψους κ.λπ.

2. Ακίνητα τα οποία βρίσκονται σε εκτός σχεδίου περιοχές οι οποίες, όμως, μπορούν να αποκτήσουν οικιστική καταλληλότητα και να κινηθούν διαδικασίες ένταξής τους σε πολεοδομικό σχέδιο. Προς αυτή την κατεύθυνση, το υπουργείο θα εξετάσει δυνατότητες επίσπευσης του πολεοδομικού σχεδιασμού, που καρκινοβατεί.

Επίσης το υπουργείο Περιβάλλοντος υπόσχεται ότι με ελκυστικά πρόστιμα θα δίνει δυνατότητα οριστικής νομιμοποίησης σε ένα ευρύτατο φάσμα αυθαίρετων κτισμάτων, που βρίσκονται σε εντός και εκτός σχεδίου περιοχές.

Το νέο νομοσχέδιο έρχεται ως συνέχεια της τακτοποίησης αυθαιρέτων που ισχύει τους τελευταίους 16 μήνες και προβλέπει, για όσα αυθαίρετα υπάγονται στη ρύθμιση, εξαίρεση από την κατεδάφιση για 40 χρόνια και δυνατότητα μεταβίβασης του ακινήτου. Η εφαρμογή του νόμου 4014/2011 για τις τακτοποιήσεις «τρέχει» από την 21η Σεπτεμβρίου 2011 μέχρι την 31η Μαΐου 2013, με έξι συνεχόμενες παρατάσεις για την υποβολή δηλώσεων και καταβολή προστίμων. Το νέο νομοσχέδιο έρχεται λοιπόν να δώσει νέα διέξοδο νομιμοποίησης αυθαιρέτων και «φιλί ζωής» στην εισπρακτική επιχείρηση προστίμων αυθαιρέτων, συνολικού ύψους άνω των 3 δισ. ευρώ. Το θεσμικό πλαίσιο για τις τακτοποιήσεις, στο οποίο έχουν γίνει ήδη «μπαλώματα» με 8 συμπληρωματικές νομοθετικές ρυθμίσεις, 5 ερμηνευτικές εγκυκλίους και 110 επεξηγηματικές ανακοινώσεις, τρίζει. Παράλληλα, οι ειπρακτικοί στόχοι, λόγω της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τους πολίτες, κινούνται μέχρι τώρα μόλις στο 30%, με προσδοκώμενες εισπράξεις μικρότερες των 1 δισ. ευρώ.

Στο μεταξύ στις 15 Φεβρουαρίου εκδικάζεται εξ αναβολής στο ΣτΕ προσφυγή με αίτημα να κριθεί αντισυνταγματικός ο νόμος για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων. Ευαίσθητα σημεία, σύμφωνα με τις επιταγές του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου, είναι η χρήση επίσημων εγγράφων και δικαιολογητικών για την υπαγωγή ακινήτου στη ρύθμιση, η λειτουργία του μηχανισμού «περιβαλλοντικού ισοζυγίου», ο οποίος έχει σχεδόν εξουδετερωθεί, αφού οι πόροι του «πράσινου ταμείου» μεταφέρονται σε ποσοστό 97,5% στον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ παράλληλα δεν κινείται ο πολεοδομικός σχεδιασμός που έχει από το νόμο συνδεθεί με τις τακτοποιήσεις.

Μελέτη, που ανέλυσε στοιχεία από 14 ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όσο αυξάνεται η ρύπανση της ατμόσφαιρας, τόσο μεγαλώνει η δυσαρέσκεια και η δυστυχία των πολιτών. Ενώ ισχύει και το αντίστροφο, δηλαδή όσο πιο δυστυχείς νιώθουν οι άνθρωποι μιας χώρας ή περιοχής, τόσο περισσότερο αυξάνεται η ρύπανση του αέρα. Αυτό φυσικά επηρεάζει και την αγορά ακινήτων. Οι ερευνητές του πανεπιστημίου του Τρεντ στο Οντάριο, με επικεφαλής τους καθηγητές Οικονομικών Μπάϊρον Λιου και Μακ Άρβιν, που έκαναν την έρευνα η οποία δημοσιεύθηκε στο διεθνές περιοδικό για θέματα «πράσινης» οικονομίας International Journal of Green Economics, ανέλυσαν τα στοιχεία για την ανά κεφαλή εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα, που θεωρείται αντιπροσωπευτική για το γενικότερο επίπεδο ρύπανσης του αέρα σε μια χώρα, καθώς πηγάζει από την καύση των ορυκτών καυσίμων. Μετά συσχέτισαν αυτά τα στοιχεία με το επίπεδο ευτυχίας των πολιτών, όπως αυτό προκύπτει από τις σχετικές έρευνες της κοινής γνώμης με ερωτηματολόγια. Οι χώρες που μελετήθηκαν, ήταν: Ελλάδα, Βέλγιο, Βρετανία, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία και Ρωσία.

Η μελέτη έδειξε την ύπαρξη σχέσης ανάμεσα στη ρύπανση και στην ψυχική διάθεση των πολιτών, αν και δεν εξηγεί μέσω ποιού μηχανισμού προκύπτει αυτή η αλληλεπίδραση. Οι ερευνητές πάντως επισημαίνουν ότι η λήψη μέτρων από τις αρμόδιες δημόσιες αρχές, ώστε να μειωθεί η ρύπανση, αναμένεται να έχει θετικές επιπτώσεις γενικότερα στην ψυχική διάθεση και στην ικανοποίηση των ανθρώπων.

«Ο καθαρότερος αέρας θα ανυψώσει το επίπεδο ευτυχίας των πολιτών στην Ευρώπη και, όπως υποψιαζόμαστε και στις άλλες χώρες του κόσμου» ανέφεραν οι Καναδοί ερευνητές. Από την άλλη, όπως επισημαίνουν, η λήψη μέτρων από τις κυβερνήσεις, τα οποία θα βελτιώνουν την καθημερινή ζωή και ικανοποίηση των πολιτών, μπορούν, με τη σειρά τους, να οδηγήσουν στη μείωση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας. Ως τέτοια μέτρα ενδεικτικά αναφέρουν την παροχή καλύτερης ποιότητας υπηρεσιών υγείας και εκπαίδευσης, την ύπαρξη «διχτυών» κοινωνικής ασφάλειας κατά της φτώχειας, την μείωση του εργασιακού στρες και των εισοδηματικών ανισοτήτων, την ύπαρξη ίσων ευκαιριών για όλους, την μείωση της διαφθοράς, την καλύτερη ποιότητα διακυβέρνησης, την πιο αποτελεσματική προώθηση της ισότητας των δύο φύλων και της γενικότερης κοινωνικής ανεκτικότητας, καθώς και τη διεύρυνση των οικονομικών μια πολιτικών ελευθεριών,

Τους βασικούς άξονες της νέας ρύθμισης για τα αυθαίρετα παρουσίασε σήμερα στην Βουλή η Κυβέρνηση και ο Υπουργός Αναπληρωτής ΠΕΚΑ ζήτησε απο τους Βουλευτές να καταθέσουν τις προτάσεις τους. Το ΥΠΕΚΑ θέλει να καταγράψει, εκ των προτέρων, όλες τις απόψεις και προτάσεις των βουλευτών για το θέμα. Σκοπός της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας για τις αυθαίρετες κατασκευές είναι όπως υποστηρίζουν να αντιμετωπιστεί, "το υπαρκτό από δεκαετίες πρόβλημα της πολεοδομικής αυθαιρεσίας μέσα από την περιβαλλοντική αλλά και πολεοδομική του διάσταση".

Σύμφωνα με τη νομολογία, «το οικιστικό περιβάλλον έχει αναχθεί σε συνταγματικώς προστατευόμενη αξία». Οι διατάξεις αυτές του Συντάγματος [άρθρο 24 παρ. 1 και 2] απευθύνουν στον κοινό και κανονιστικό νομοθέτη επιταγές ώστε να ρυθμίσει την πολεοδομική διαμόρφωση βάσει ενός ορθολογικού πολεοδομικού σχεδιασμού, δηλαδή σχεδιασμού υπαγορευόμενου από πολεοδομικά κριτήρια και προσαρμοσμένου στην ιδιομορφία και την εν γένει φυσιογνωμία, καθώς και τις ανάγκες, κάθε περιοχής. Η εικόνα που υπάρχει σήμερα αναφορικά με τις πολεοδομικές αυθαιρεσίες συνδέεται:

1 με χρόνιες παθογένειες του τρόπου οικιστικής ανάπτυξης, με ελλιπή αν όχι ανύπαρκτο σχεδιασμό.

2 με τη διατήρηση γκρίζων περιοχών αλλά και μεθόδων που πολλές φορές οδηγούσε σε έμμεση νομιμοποίηση των αυθαιρεσιών.

3 με την αποσπασματική αντιμετώπιση εκ μέρους των ανά την επικράτεια Πολεοδομιών, πολεοδομικής νομοθεσίας και εφαρμογής κανόνων.

4 με την πολιτική ατολμία να ληφθούν ριζικά μέτρα κατά της πολεοδομικής παραβατικότητας. Επιπρόσθετα στο επίπεδο του πολεοδομικού - χωροταξικού σχηματισμού ήταν και είναι εμφανής η απουσία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού πλαισίου. Το γεγονός αυτό υποβαθμίζει το δομημένο περιβάλλον και επηρεάζει αρνητικά την καθημερινή ζωή των πολιτών.

Στόχοι

Στο πλαίσιο αυτό, οι βασικοί στόχοι για την δημιουργία ενός δίκαιου, ορθολογικού, και αποτελεσματικού νομοθετικού πλαισίου για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης και της αυθαίρετης αλλαγής χρήσης συνοψίζονται ως εξής :

- Αποκατάσταση του περιβαλλοντικού ισοζυγίου και του περιβάλλοντος από τις πολεοδομικές αυθαιρεσίες που εντέλει οδήγησαν στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

- Αποκατάσταση των ανισοτήτων που έχουν προκύψει μεταξύ των πολιτών και η εμπέδωση του κράτους δικαίου.

- Χάραξη της «κόκκινης γραμμής» για την αυθαίρετη δόμηση στο μέλλον μέσω ενός αποτελεσματικού τρόπου κρίσης και ελέγχου της Διοίκησης που θα διαθέτει αξιόπιστα και επιστημονικά έγκυρα εργαλεία προς τούτο.

- Αντιμετώπιση του προβλήματος μέσα από την περιβαλλοντική και πολεοδομική του διάσταση στην λογική της βιώσιμης ανάπτυξης, των αρχών της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος

- Συνέργεια του θεσμικού πλαισίου για την αντιμετώπιση της πολεοδομικής παραβατικότητας αφενός με τον απαραίτητο σχεδιασμό στην κατεύθυνση του οποίου πρέπει να κινείται η Πολιτεία και αφετέρου με το πλαίσιο που διέπει την ανάπτυξη του κτιριακού αποθέματος της χώρας (ΝΟΚ, Ταυτότητα Κτιρίων).

- Κατηγοριοποίηση των γενόμενων παραβάσεων, στο μέτρο του εφικτού, ώστε τα προτεινόμενα μέτρα να συνδυαστούν αποτελεσματικά σε κάθε μία από τις παραβάσεις αυτές.

- Κωδικοποίηση των διατάξεων που διέπουν την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης με ενσωμάτωση των κατά καιρούς εγκυκλίων- οδηγιών της Διοίκησης αλλά και συμμόρφωση προς την νομολογία του ΣτΕ.

- Παροχή κινήτρων στους πολίτες για την υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου.