«Κουράστηκαν» τα κτίρια της Ελλάδας Το απόθεμα και η παλαιότητα των κτιρίων αποτελούν δύο σημαντικά στοιχεία για την εξέλιξη κάθε πόλης. Πρώτον αποκαλύπτουν την οικοδομική δραστηριότητα μια συγκεκριμένη περίοδο και δεύτερον αποτυπώνουν την πληθυσμιακή μεταβολή που έχει επέλθει με την πάροδο του χρόνου. Στην Ελλάδα τη μεταπολεμική περίοδο και συγκεκριμένα τη δεκαετία του ‘60 παρατηρήθηκε έντονη οικοδομική δραστηριότητα κυρίως στο κέντρο των πόλεων αφού τότε κατασκευάστηκαν 810 χιλιάδες κτίρια. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την απογραφή οικοδομών και κτιρίων του Δεκεμβρίου 1990, ενώ δεν εμφανίζονται οι κατασκευές που γκρεμίστηκαν και οικοδομήθηκαν εκ νέου. Για την περίοδο 1991-2001 τα στοιχεία προκύπτουν από τις απογραφές αυτών των ετών. Σε ό,τι αφορά την παλαιότητα των κτιρίων στους κεντρικούς δήμους μεγάλων πόλεων της Ελλάδας, παρατηρείται ένα μεγάλο απόθεμα παλαιών (30-40 ετών) κατοικιών. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στον κορεσμό της ελεύθερης γης λόγω της έντονης εσωτερικής μετανάστευσης προς τα μεγάλα αστικά κέντρα, τα οποία επεκτάθηκαν υπέρμετρα τα τελευταία 50 χρόνια.

Δήμος Αθηναίων

Ο Δήμος Αθηναίων λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης του αγροτικού πληθυσμού σημείωσε πολύ έντονη αύξηση του αποθέματος ακινήτων από το 1919 μέχρι το 1980. Πρέπει να σημειωθεί ότι τη συγκεκριμένη περίοδο το πλήθος των ακινήτων σημείωσε αστρονομική αύξηση. Ο ρυθμός αύξησης τα τελευταία 20 χρόνια φαίνεται να μειώθηκε αισθητά. Ο Δήμος Αθηναίων υπολογίζεται ότι αριθμεί 68.148 κτίρια εκ των οποίων 60.070 έχουν χτιστεί πριν από το 1980 και 48.156 πριν από το 1970, τα οποία αντιστοιχούν σε 88,1% και 70,6% του συνολικού αποθέματος. Πρέπει να σημειωθεί ότι σημαντικό ποσοστό των κτιρίων (44%) χτίστηκε την περίοδο 1961-1980. Το ποσοστό μεταβολής του αποθέματος κτιρίων μέχρι τη δεκαετία του ’60 υπήρξε υψηλότερο απ’ ό,τι στο σύνολο της χώρας. Από το 1970 και μετά, ο ρυθμός αύξησης του αποθέματος ακινήτων σε σχέση με το σύνολο της χώρας να μειώθηκε αρκετά. Αναλύοντας την εικόνα για την παλαιότητα των κτιρίων στην Αθήνα, παρατηρούμε ότι μέχρι τη δεκαετία του ’80, το ποσοστό των κτιρίων κατά περίοδο κατασκευής υπήρξε πάντα μεγαλύτερο απ’ ό,τι στο σύνολο της χώρας. Η μεγαλύτερη διαφορά εντοπίστηκε τη δεκαετία του 1960, οπότε απόκλιση των δύο μεταβολών έφτασε τις 7 ποσοστιαίες μονάδες. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι ο Δήμος Αθηναίων είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα κορεσμού της διαθεσιμότητας γης και ως εκ τούτου της γήρανσης του πληθυσμού των ακινήτων.

Δήμος Θεσσαλονίκης

Ο κεντρικός δήμος της συμπρωτεύουσας σημείωσε πολύ έντονη αύξηση του αποθέματος ακινήτων από το 1919 μέχρι το 1980. Ο ρυθμός αύξησης τα τελευταία 20 χρόνια φαίνεται να μειώθηκε αισθητά. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης υπολογίζεται ότι αριθμεί 25.998 κτίρια εκ των οποίων 19.879 έχουν χτιστεί πριν από το 1980 και 13.999 πριν από το 1970, τα οποία αντιστοιχούν σε 76,5% και 53,8% του συνολικού αποθέματος. Πρέπει να σημειωθεί ότι σημαντικό ποσοστό των κτιρίων (48%) χτίστηκε την περίοδο 1961-1980. Το ποσοστό μεταβολής του αποθέματος κτιρίων μέχρι τη δεκαετία του ’70 υπήρξε υψηλότερο απ’ ό,τι στο σύνολο της χώρας. Από το 1980 και μετά, ο ρυθμός αύξησης του αποθέματος ακινήτων σε σχέση με το σύνολο της χώρας μειώθηκε αρκετά, με εξαίρεση τη δεκαετία του ’90 όπου το ποσοστό μεταβολής του αποθέματος κτιρίων της Θεσσαλονίκης είναι κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το σύνολο της χώρας. Αναλύοντας την εικόνα για την παλαιότητα των κτιρίων στη συμπρωτεύουσα, παρατηρούμε ότι μέχρι και τη δεκαετία του ’70 το ποσοστό των κτιρίων κατά περίοδο κατασκευής υπήρξε πάντα μεγαλύτερο απ’ ό,τι στο σύνολο της χώρας. Η μεγαλύτερη διαφορά εντοπίστηκε τις δεκαετίες του ’60 και ’70 με απόκλιση που έφτανε τις 5 ποσοστιαίες μονάδες. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι στον Δήμο Θεσσαλονίκης, όπως και στον Δήμο Αθηναίων, εμφανίζονται έντονα σημάδια κορεσμού της διαθεσιμότητας γης και ως εκ τούτου γήρανσης του πληθυσμού των ακινήτων.

Η δραστηριότητα στην οικοδομη έχει μειωθεί σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, στα 23.14 εκατ. m2 το 2011, από 102,24 εκατ. m2 το 2005 και από 59,41 εκατ. m2 το 1999, χωρίς ωστόσο να διαφαίνονται ενδείξεις ανάκαμψης. Ανάκαμψη στον κλάδο δεν είναι δυνατή σε ένα οικονομικό περιβάλλον όπως αυτό που επικράτησε στη χώρα στην περίοδο Σεπτεμβρίου 2011 – Φεβρουαρίου 2012, όπου ενέργειες και πολιτικές των αρχών που προσδιορίζουν τις οικονομικές εξελίξεις στη χώρα συνέβαλαν στο εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο της καταναλωτικής και επιχειρηματικής εμπιστοσύνης που αναλύεται στη συνέχεια. Είναι ενδεικτικό ότι ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στην κατασκευή κατοικιών αν και αυξήθηκε τον Ιαν.΄12 στο 21,98 από 12,94 τον Δεκ.΄11 και 8,9 τον Ιαν.’10, παραμένει ακόμη σε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο. Με βάση τις ανωτέρω εξελίξεις, οι επενδύσεις σε κατοικίες σημείωσαν νέα σημαντική πτώση της τάξης του -22,8% και το 2011, ενώ αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω και κατά το 2012 κατά ποσοστό -15,0%. Συγκεκριμένα εκτιμάται να διαμορφωθούν στα € 7,2 δις (σε σταθερές τιμές του 2005) το 2011, από € 9,6 δις το 2010 και € 23,8 δις το 2006. Είναι χαρακτηριστική η πτώση του αριθμού κατασκευής νέων κατοικιών το 1ο 6μηνο.΄11. Σημειώνεται ότι η σημαντική πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες συνέβαλε στην πτώση του ΑΕΠ κατά περίπου 0,95 π.μ. το 2011, έναντι αρνητικής επίπτωσής τους κατά -1,0 π.μ. το 2010, κατά -1,4 π.μ. το 2009 και κατά -2,3 π.μ. το 2008. Ωστόσο, μια νέα πτώση των επενδύσεων αυτών κατά -15,0% και το 2012 θα έχει ως συνέπεια την πτώση του ΑΕΠ μόνο κατά -0,46 π.μ.

Κατά 34% μειώθηκε ο αριθμός εκδόσεων οικοδομικών αδειών τον Οκτώβριο του 2011, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Σύμφωνα με τα στοιχεία για το μέγεθος της συνολικής Οικοδομικής Δραστηριότητας (Ιδιωτικής- Δημόσιας) στο σύνολο της Χώρας, εκδόθηκαν σε 2.628 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 409,3 χιλιάδες m2 επιφάνειας και 1.475,7 χιλιάδες m3 όγκου, καταγράφοντας πτώση κατά 52,7% στην επιφάνεια και κατά 51,4 % στον όγκο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2010. Το μέγεθος Ιδιωτικής Οικοδομικής Δραστηριότητας, στο σύνολο της χώρας, ανήλθε σε 2.615 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 404,0 χιλιάδες m2 επιφάνειας και 1.454,5 χιλιάδες m3 όγκου, παρουσίασε δηλαδή, μείωση κατά 33,8 % στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 51,1% στην επιφάνεια και κατά 49,9% στον όγκο, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2010. Αντίστοιχα το μέγεθος της Δημόσιας Οικοδομικής Δραστηριότητας κατά το μήνα Οκτώβριο 2011 ανήλθε σε 13 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 5,3 χιλιάδες m2 επιφάνειας και 21,3 χιλιάδες m3 όγκου. Το ποσοστό συμμετοχής της Δημόσιας Οικοδομικής Δραστηριότητας στο συνολικό οικοδομικό όγκο, για το μήνα Οκτώβριο 2011, είναι 1,4%.

Κατά την περίοδο των τελευταίων δώδεκα μηνών, δηλαδή από τον Νοέμβριο 2010 έως τον Οκτώβριο 2011, το μέγεθος της συνολικής Οικοδομικής Δραστηριότητας (Ιδιωτικής-Δημόσιας) μετρούμενο με βάση τις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, στο σύνολο της Χώρας, ανήλθε σε 38.192 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 6.907,0 χιλιάδες m2 επιφάνειας και 26.134,4 χιλιάδες m3 όγκου. Παρατηρήθηκε δηλαδή, μείωση κατά 24,9% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 36,4% στην επιφάνεια και κατά 32,8 % στον όγκο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο Νοεμβρίου 2009- Οκτωβρίου 2010.

Με το νέο νόμο για τις οικοδομικές άδειες αλλάζει και το καθεστώς ελέγχων. Το realestatenews.gr , παρουσιάζει το νέο πλαίσιο όπως περιγράφεται στο σχετική υπουργική απόφαση που βρίσκεται για διαβούλευση .

1. Ο αριθμός των ελέγχων ανά κατηγορία και είδος έργων και εργασιών δόμησης από τους Ελεγκτές Δόμησης καθορίζεται ανάλογα με την κατηγορία και το είδος των έργων και των εργασιών δόμησης, σύμφωνα με το άρθρο 7 του ν. 4030/2011 (Α’ 249) και το άρθρο 3 της παρούσας.

2. O αριθμός των απαιτούμενων ελέγχων καθορίζεται ως εξής:

2.1. Κατηγορία Α΄: ένας (1) έλεγχος (τελικός)

α) Εργασίες δόμησης σε υφιστάμενα κτίρια, ανεξαρτήτως της επιφάνειας και της χρήσης τους, για τις οποίες απαιτείται έκδοση άδειας δόμησης.

β) Προσθήκες καθ΄ ύψος σε υφιστάμενο κτίριο, ανεξάρτητα από την επιφάνεια και τη χρήση τους.

γ) Εργασίες κατεδαφίσεων, ανεξαρτήτως του είδους και της κατηγορίας του έργου.

δ) Εργασίες περιτοιχίσεων, ανεξαρτήτως του είδους και του μεγέθους τους.

2.2. Κατηγορία Β΄: δύο (2) έλεγχοι (αρχικός και τελικός)

α) Εργασίες δόμησης νέου κτιρίου, συνολικής επιφάνειας έως δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ.

β) Προσθήκες κατ΄ επέκταση σε υφιστάμενο κτίριο, συνολικής επιφάνειας έως δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ.

γ) Προκατασκευασμένα κτίρια, ανεξάρτητα από τη χρήση και την επιφάνειά τους.

2.3. Κατηγορία Γ΄: τρεις (3) έλεγχοι: (αρχικός, ενδιάμεσος και τελικός)

α) Εργασίες δόμησης νέου κτιρίου ή προσθήκης κατ΄ επέκταση σε υφιστάμενο κτίριο, συνολικής επιφάνειας μεγαλύτερης των δύο χιλιάδων (2.000) τ.μ., ανεξάρτητα από τη χρήση του.

β) Εργασίες δόμησης νέου κτιρίου ή προσθήκης κατ΄ επέκταση σε υφιστάμενο κτίριο, ανεξάρτητα από την επιφάνειά του, με τις ακόλουθες χρήσεις: Εκπαίδευσης, συνάθροισης κοινού (μουσεία, χώροι συναυλιών, αίθουσες δικαστηρίων, κλειστοί χώροι αθλητικών συγκεντρώσεων, κινηματογράφοι, θέατρα, κέντρα διασκέδασης, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων), υγείας και κοινωνικής πρόνοιας (νοσοκομεία, κλινικές, αγροτικά ιατρεία, υγειονομικοί σταθμοί, κέντρα υγείας, ψυχιατρεία, ιδρύματα ατόμων με ειδικές ανάγκες, ιδρύματα χρονίως πασχόντων), σωφρονισμού, εμπορίου (αυτοτελή κτίρια για εμπορικά κέντρα, αγορές και υπεραγορές), γραφείων (γραφεία δημόσιων υπηρεσιών, τοπικής αυτοδιοίκησης, βιβλιοθήκες), βιομηχανίες και πρατήρια υγρών καυσίμων.

Για τον ορισμό Ελεγκτή Δόμησης ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία:

1. Υποβάλλεται σχετικό αίτημα του γενικού επιβλέποντος μηχανικού προς την οικεία Υ.ΔΟΜ., τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες πριν την ολοκλήρωση κάθε σταδίου της κατασκευής, σύμφωνα με το άρθρο 7 του ν. 4030/2011.

2. Η Υ.ΔΟΜ. ενημερώνει αυθημερόν ηλεκτρονικά την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Δόμησης (ΕΥΕΔ), η οποία μέσω του Μητρώου Ελεγκτών Δόμησης, ορίζει για κάθε κατηγορία έργων με αυτόματη και τυχαίας προσπέλασης ηλεκτρονική κλήρωση τον Ελεγκτή Δόμησης. Ειδικότερα:

α) Οι έλεγχοι κάθε σταδίου, σε όλες τις περιπτώσεις, διενεργούνται από διαφορετικό κάθε φορά Ελεγκτή Δόμησης.

β) Είναι δυνατόν να ορίζεται κλιμάκιο Ελεγκτών Δόμησης, αποτελούμενο από δύο (2) ή και περισσότερους Ελεγκτές, ανάλογα με το μέγεθος και το είδος του έργου.

γ) Για τις περιπτώσεις των κτιρίων με χρήσεις της Κατηγορίας Γ(β), ο τελικός έλεγχος πραγματοποιείται από κλιμάκιο Ελεγκτών Δόμησης, στο οποίο συμμετέχει υποχρεωτικά μηχανικός ειδικότητας ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων.

δ) Η επιλογή των Ελεγκτών Δόμησης, γίνεται με βάση την απόσταση από το έργο. Αρχικά επιλέγονται Ελεγκτές Δόμησης οι οποίοι έχουν επαγγελματική έδρα εντός των ορίων της Περιφερειακής Ενότητας που βρίσκεται το έργο. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει διαθέσιμος Ελεγκτής Δόμησης στο Μητρώο, εντός των ορίων της οικείας Περιφερειακής Ενότητας, τότε επιλέγεται Ελεγκτής Δόμησης με επαγγελματική έδρα στην οικεία Περιφέρεια και εάν δεν υπάρχει διαθέσιμος, από την οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση.

ε) Σε περίπτωση όπου ο αριθμός των εγγεγραμμένων Ελεγκτών Δόμησης μιας Περιφερειακής Ενότητας είναι μικρότερος ή ίσος του είκοσι (20), η επιλογή του Ελεγκτή Δόμησης γίνεται από τους εγγεγραμμένους Ελεγκτές Δόμησης, οι οποίοι έχουν επαγγελματική έδρα εντός των ορίων της Περιφέρειας που βρίσκεται το έργο.

3. Ο Ελεγκτής Δόμησης ενημερώνεται αυθημερόν και ηλεκτρονικά από την ΕΥΕΔ σχετικά με το είδος και την ημερομηνία διενέργειας του ελέγχου και υποχρεούται εντός δύο (2) ημερών να προβεί σε ηλεκτρονική αποδοχή του ορισμού του. Μετά την πάροδο της παραπάνω προθεσμίας, η κλήρωση επαναλαμβάνεται. Ο Ελεγκτής Δόμησης έχει δικαίωμα να αρνηθεί για οποιοδήποτε λόγο τον ορισμό του και την αποδοχή του ελέγχου μέχρι τέσσερις (4) φορές. Πέραν αυτών διαγράφεται από το Μητρώο για διάστημα δύο (2) ετών.

4. Εφόσον ο Ελεγκτής Δόμησης προβεί στην αποδοχή του αιτήματος, η ΕΥΕΔ ενημερώνει αυθημερόν και ηλεκτρονικά την οικεία Υ.ΔΟΜ., τον κύριο του έργου και τον γενικό επιβλέποντα μηχανικό για τη διενέργεια του ελέγχου. Ο έλεγχος διενεργείται με επιτόπια αυτοψία παρουσία των επιβλεπόντων μηχανικών, οι οποίοι οφείλουν να συμπληρώνουν προηγουμένως τα προβλεπόμενα στοιχεία και έντυπα για τη δημιουργία της Ταυτότητας Κτιρίου, του ν. 3843/2010 «Ταυτότητα κτιρίων, υπερβάσεις δόμησης και αλλαγές χρήσης, μητροπολιτικές αναπλάσεις και άλλες διατάξεις» (Α’ 62).

5. Μετά τη διενέργεια του επιτόπιου ελέγχου, συντάσσεται από τον Ελεγκτή Δόμησης σχετικό πόρισμα ως εξής:

α) εάν δεν διαπιστωθούν παραβάσεις συντάσσεται αυθημερόν σχετικό πόρισμα που αποστέλλεται στην ΕΥΕΔ και στην οικεία Υ.ΔΟΜ., η οποία συντάσσει σχετική πράξη συνέχισης εργασιών ή, εφόσον πρόκειται για τον τελικό έλεγχο, εκδίδει το Πιστοποιητικό Ελέγχου Κατασκευής (Π.Ε.Κ.), σύμφωνα με το άρθρο 7 του ν. 4030/2011, που αποστέλλεται στον κύριο του έργου και στον γενικό επιβλέποντα μηχανικό,

β) εάν διαπιστωθούν παραβάσεις, συντάσσεται σχετικό πόρισμα, εντός διαστήματος τριών (3) ημερών. Το πόρισμα αποστέλλεται στην ΕΥΕΔ και στην οικεία Υ.ΔΟΜ, η οποία επιβάλλει τις προβλεπόμενες κυρώσεις και πρόστιμα κατά το πόρισμα και συντάσσει σχετική πράξη διακοπής εργασιών. Αντίγραφο της πράξης διακοπής εργασιών, στo οποίo επισυνάπτεται το πόρισμα του Ελεγκτή Δόμησης, αποστέλλεται: - στο Εποπτικό Συμβούλιο, προκειμένου να εισηγηθεί προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κυρώσεις σε βάρος των μελετητών ή και του επιβλέποντος μηχανικού του έργου, - στην ΕΥΕΔ, - στον κύριο του έργου και στον επιβλέποντα μηχανικό, - στην αρμόδια αστυνομική αρχή, η οποία διακόπτει χωρίς άλλη ειδοποίηση τις οικοδομικές εργασίες και παρακολουθεί την τήρηση της διακοπής, - στον οικείο Δήμο, ο οποίος υποχρεούται να τοιχοκολλήσει την ίδια ημέρα την πράξη διακοπής εργασιών της Υ.ΔΟΜ. και το πόρισμα του Ελεγκτή Δόμησης στο Δημοτικό Κατάστημα και να τα διατηρήσει για διάστημα είκοσι (20) ημερών. Οι έλεγχοι γίνονται με βάση τις σχετικές μελέτες που έχουν υποβληθεί στην οικεία Υ.ΔΟΜ. και με βάση τα στοιχεία και το έντυπο της Ταυτότητας Κτιρίου, του ν.3843/2010 «Ταυτότητα κτιρίων, υπερβάσεις δόμησης και αλλαγές χρήσης, μητροπολιτικές αναπλάσεις και άλλες διατάξεις» (Α’ 62), το οποίο πρέπει να έχει συμπληρωθεί προηγουμένως από τον γενικό επιβλέποντα μηχανικό.

Κατηγορία Α΄: ένας (1) έλεγχος (τελικός)

α) Για τις εργασίες δόμησης σε υφιστάμενο έργο (επισκευής, ανακαίνισης, εσωτερικών διαρρυθμίσεων, αλλαγής όψεων, αλλαγής χρήσης κλπ), ο έλεγχος πραγματοποιείται άπαξ, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών και αφορά στη διαπίστωση των εκτελεσθεισών εργασιών σύμφωνα με την άδεια δόμησης.

β) Για τις εργασίες κατεδαφίσεων ο έλεγχος πραγματοποιείται άπαξ, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών κατεδάφισης και αφορά στη διαπίστωση της κατεδάφισης σύμφωνα με την άδεια κατεδάφισης.

γ) Για τις εργασίες περιτοιχίσεων ο έλεγχος πραγματοποιείται άπαξ, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών περιτοίχισης και αφορά στη διαπίστωση των εκτελεσθεισών εργασιών, σύμφωνα με τη σχετική άδεια. Κατηγορίες Β΄ και Γ΄: αρχικός έλεγχος «ο πρώτος έλεγχος διενεργείται μετά την ολοκλήρωση των ξυλοτύπων, του οπλισμού θεμελίωσης και των τοιχίων του υπογείου, αν υπάρχει και αφορά στην τήρηση της θέσης του κτιρίου ή της προσθήκης, των πλαγίων αποστάσεων, των διαστάσεών του, καθώς επίσης και στην τήρηση του ξυλοτύπου και του βάθους θεμελίωσης, σύμφωνα με τη σχετική άδεια δόμησης». Συγκεκριμένα ελέγχονται:

1. Το περίγραμμα του κτιρίου και ιδίως η θέση του στο οικόπεδο και οι διαστάσεις του.

2. Οι πλάγιες αποστάσεις στις θέσεις που εμφανίζονται στα υποβαλλόμενα σχέδια.

3. Η στάθμη θεμελίωσης σε σχέση με τη στάθμη του φυσικού εδάφους.

4. Οι θέσεις και οι διαστάσεις των θεμελίων και των υποστυλωμάτων.

5. Οι θέσεις και οι διαστάσεις των τοιχίων του υπογείου, αν υπάρχει.

6. Η ποιότητα κατασκευής του φέροντα οργανισμού ως προς εμφανείς κακοτεχνίες (φωλιές, αποκάλυψη οπλισμών κλπ).

7. Η θέση και το εύρος του αντισεισμικού αρμού.

8. Η εφαρμογή και τοποθέτηση της θεμελιακής γείωσης.

Κατηγορία Γ΄: ενδιάμεσος έλεγχος «ο δεύτερος έλεγχος διενεργείται αμέσως μετά την ολοκλήρωση του φέροντα οργανισμού και της τοιχοποιίας και αφορά στην τήρηση των εξωτερικών διαστάσεων, του ύψους, της θέσης του κτιρίου ή της προσθήκης, του είδους της τοιχοποιίας, της θερμομόνωσης, του εύρους του αντισεισμικού αρμού, των διαστάσεων των εξωστών και των υποδομών των εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τη σχετική άδεια δόμησης». Αρχικά επιβεβαιώνονται τα εμφανή σημεία του πρώτου ελέγχου και στη συνέχεια ελέγχονται:

1. Το τελικό διαμορφωμένο ύψος του κτιρίου (σημείο της τελικά διαμορφωμένης στάθμης του εδάφους έως το δάπεδο της τελικά διαμορφωμένης στάθμης του δώματος).

2. Το ύψος της στέγης και το ελεύθερο ύψος των ορόφων.

3. Οι θέσεις και οι διαστάσεις των φερόντων στοιχείων (υποστυλώματα, δοκοί, τοιχία).

4. Η ποιότητα κατασκευής του φέροντα οργανισμού ως προς εμφανείς κακοτεχνίες (φωλιές, αποκάλυψη οπλισμών κλπ).

5. Οι αναμονές σε περίπτωση πρόβλεψης προσθήκης καθ΄ ύψος.

6. Η θέση και το εύρος του αντισεισμικού αρμού.

7. Οι θέσεις και οι διαστάσεις των εξωστών και των ημιυπαίθριων χώρων.

8. Η θέση και οι διαστάσεις των ανοιγμάτων (πόρτες, παράθυρα, φεγγίτες, cour anglaise, καμινάδες, τζάκια).

9. Το είδος της τοιχοποιίας (εξωτερικής και πλήρωσης).

10. Το πάχος και τα χαρακτηριστικά του θερμομονωτικού υλικού. Αν προβλέπεται τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης, τότε ο έλεγχος διενεργείται μετά την τοποθέτησή της.

11. Η ύπαρξη παθητικών συστημάτων (ηλιακό αίθριο, ηλιακή καμινάδα, τοίχος Trombe).

12. Οι χώροι των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και συγκεκριμένα: - τα λεβητοστάσια ως προς τη θέση, τις διαστάσεις, το άνοιγμα αερισμού προς το εξωτερικό περιβάλλον, - τα μηχανοστάσια των ανελκυστήρων, καθώς επίσης και η άνω και κάτω απόληξη του φρεατίου του ανελκυστήρα.

Κατηγορία Β΄ και Γ΄ και προσθήκες καθ΄ ύψος της Κατηγορίας Α΄: τελικός έλεγχος «ο τρίτος έλεγχος διενεργείται μετά την ολοκλήρωση κτιρίου ή της προσθήκης και αφορά στην τήρηση των εξωτερικών διαστάσεων, των όψεων, του συνολικού ύψους, των διαστάσεις των ημιυπαίθριων χώρων αν υπάρχουν, τις τελικές στάθμες, τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και τις προβλεπόμενες εγκαταστάσεις, σύμφωνα με τη σχετική άδεια δόμησης». Αρχικά επιβεβαιώνονται τα εμφανή σημεία του αρχικού ή του ενδιάμεσου ελέγχου, αν υπάρχει, και ιδίως οι εξωτερικές διαστάσεις, το συνολικό ύψος, οι τελικές στάθμες, οι διαστάσεις των ημιυπαιθρίων χώρων και ακολούθως ελέγχονται: Α. Για τις περιπτώσεις των κατηγοριών Β’, Γ’(α) και για τις προσθήκες καθ΄ ύψος της κατηγορίας Α’:

1. Οι όψεις και συγκεκριμένα: - το είδος, η μορφή και η επικάλυψη της στέγης (εάν υπάρχει), - η θέση και οι διαστάσεις των περγκολών, επενδύσεων, καμινάδων κλπ, - η ύπαρξη αρχιτεκτονικών προεξοχών, - η ύπαρξη σκιάστρων, - η ύπαρξη φυτεμένων επιφανειών, - η τήρηση εφαρμογής των ειδικών όρων και περιορισμών που επιβάλλονται σε ειδικές περιπτώσεις προστασίας, σύμφωνα με την έγκριση της οικείας Αρχιτεκτονικής Επιτροπής (διατηρητέα κτίρια, εντός παραδοσιακών οικισμών κλπ).

2. Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου και συγκεκριμένα: - η τήρηση της φυτοκάλυψης του προκηπίου και του ακαλύπτου χώρου (π.χ. η ύπαρξη της υποχρεωτικής φυτοκάλυψης), - η τήρηση των θέσεων στάθμευσης (υποχρεωτικών και προαιρετικών) και των απαραίτητων οδεύσεων, - η ύπαρξη και η θέση ειδικών εγκαταστάσεων και βοηθητικών χώρων (κολυμβητικές δεξαμενές, φρεάτια κλπ).

3. Από το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης συγκεκριμένα: - η απορροή των ομβρίων υδάτων στο ρείθρο του πεζοδρομίου, - η μή διέλευση δικτύων, εγκαταστάσεων συσκευών από/σε χώρους που δεν επιτρέπεται (π.χ. ιδιωτικά δίκτυα ξένων ιδιοκτησιών, ανοιχτά φρεάτια λυμάτων σε κύριους χώρους κλπ.), - η θέση των δεξαμενών λυμάτων (αν υπάρχουν).

4. Από τα συστήματα θέρμανσης, ψύξης, αερισμού, κλιματισμού: - η τελική θέση των μονάδων παραγωγής θερμότητας και ψύξης, - οι καμινάδες του λεβητοστασίου και των εστιών καύσης και το ύψος απόληξής τους (1μ πάνω από όμορα κτήρια), - η θέση απόληξης της πρόβλεψης των εξωτερικών μονάδων κλιματισμού, - η θέση και ο τύπος συστημάτων ΑΠΕ.

5. Από τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις: - η θέση του ιδιωτικού υποσταθμού ΔΕΗ (αν υπάρχει).

6. Για τις εγκαταστάσεις καυσίμων αερίων, ανυψωτικών μηχανημάτων και πιθανού ελέγχου ενεργητικής πυροπροστασίας, η ύπαρξη σχετικής βεβαίωσης ή πιστοποιητικού εγκατάστασης του αρμοδίου φορέα. Β. Για τις περιπτώσεις της κατηγορίας Γ(β) ελέγχονται επιπλέον από τον μηχανικό ειδικότητας ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων τα εξής:

1. Στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου: - οι προβλεπόμενες ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις.

2. Το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης και συγκεκριμένα: - η ύπαρξη γενικού διακόπτη για κάθε ιδιοκτησία, - τα συστήματα παραγωγής ζεστού νερού χρήσης. Εάν πρόκειται για ηλιακούς συλλέκτες ελέγχεται το είδος, η επιφάνεια και η θέση τους, - η θέση της απόληξης των φρεατίων και των αντλιών και η ύπαρξη βαλβίδας αντεπιστροφής στο κεντρικό φρεάτιο σύνδεσης με το δίκτυο αποχέτευσης πόλης, - η μη διέλευση δικτύων, εγκαταστάσεων συσκευών από/σε χώρους που δεν επιτρέπεται (π.χ. ιδιωτικά δίκτυα ξένων ιδιοκτησιών, ανοιχτά φρεάτια λυμάτων σε κύριους χώρους κλπ.), - ο τύπος των δεξαμενών λυμάτων (αν υπάρχουν).

3. Το σύστημα θέρμανσης, ψύξης, αερισμού, κλιματισμού: η βασική δομή των εγκαταστάσεων πρέπει να είναι σύμφωνη με τα βασικά στοιχεία των υποβαλλόμενων μελετών ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων σε ό,τι αφορά το σύστημα παραγωγής, το δίκτυο διανομής, τα μέσα απόδοσης θέρμανσης/ψύξης (τερματικές συσκευές), τις απαιτήσεις αερισμού. Περαιτέρω ελέγχονται: - ο τύπος των μονάδων παραγωγής θερμότητας και ψύξης, - οι καμινάδες του λεβητοστασίου και των εστιών καύσης και το ύψος απόληξής τους (1μ πάνω από όμορα κτήρια), - η μη διέλευση δικτύων / εγκαταστάσεων συσκευών από/σε χώρους που δεν επιτρέπεται (π.χ. ύπαρξη δεξαμενών πετρελαίου και λεβητοστάσια σε εξωτερικούς χώρους κλπ.), - η ύπαρξη συστημάτων ΑΠΕ (για ιδία χρήση ή για πώληση).

4. Οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και συγκεκριμένα: - η ύπαρξη γειώσεων (σύμφωνα και με το πρότυπο HD384 και τους λοιπούς ισχύοντες κανονισμούς), - η ύπαρξη ηλεκτρονόμων διαρροής (ρελέ) στους πίνακες φωτισμού, - η θέση του ιδιωτικού υποσταθμού ΔΕΗ (αν υπάρχει).

5. Οι εγκαταστάσεις καυσίμων αερίων (αν υπάρχουν) και συγκεκριμένα: - για την περίπτωση εγκαταστάσεων φυσικού αερίου, ελέγχεται η «Βεβαίωση Κατασκευής Δικτύου Φυσικού Αερίου» από τον αρμόδιο ελεγκτικό φορέα (π.χ. ΕΠΑ Αττικής), - για την περίπτωση εγκαταστάσεων υγραερίου, ελέγχεται η εφαρμογή της υποβαλλόμενης μελέτης. Σε περίπτωση που δεν απαιτείται εκπόνηση μελέτης για τη συγκεκριμένη εγκατάσταση, εξετάζεται βάσει της σχετικής νομοθεσίας και του Κανονισμού Υγραερίου.

6. Οι εγκαταστάσεις ανυψωτικών μηχανημάτων και συγκεκριμένα: - έλεγχος της νομιμότητας των εγκαταστάσεων από τις σχετικές άδειες λειτουργίας και τις εγκρίσεις τους από τους αρμόδιους φορείς πιστοποίησης. - Για τις περιπτώσεις εγκαταστάσεων που δεν χρειάζονται άδεια λειτουργίας, ελέγχεται η σχετική βεβαίωση του εγκαταστάτη. 7. Η Αντικεραυνική Προστασία: ελέγχεται ο τύπος, τα χαρακτηριστικά και το πλήθος των στοιχείων της εγκατάστασης.

Η ισχύς της παρούσας αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως