Διεθνείς διαστάσεις λαμβάνει η αποκάλυψη του Πρώτου Θέματος αναφορικά με την ύπαρξη μιας ολόκληρης αυθαίρετης πόλης στην περιοχή της παραλιακής Ηλείας στο Δήμο Βώλακα (Σπιάτζα). Μιας πόλης που γιγαντώθηκε χάρη στη συμμετοχή και ανοχή των τοπικών πολιτικών δυνάμεων όλων των κομμάτων καθώς και της τοπικής αυτοδιοίκησης η οποία δια του Δημάρχου Πύργου κυνικά στηρίζει τους καταπατητές. Πιο συγκεκριμένα, με δημοσίευμα τους οι New York Times αναφέρονται στο μπλοκάρισμα της αξιοποίησης της παραλίας που βρέχεται από το Ιόνιο λόγω των 9.000 καταπατήσεων εκ μέρους πολιτών. Η αμερικανική εφημερίδα μάλιστα πήγε το θέμα παραπέρα παίρνοντας και συνέντευξη από τον Δήμαρχο Πύργου ο οποίος  τόνισε πως «εάν η κυβέρνηση θέλει να ιδιωτικοποιήσει την περιοχή θα πρέπει να ρίξει με μπουλντόζες τα αυθαίρετα και πολύ απλά αυτό δεν θα συμβεί …ποτέ»! Σύμφωνα με την αμερικανίδα δημοσιογράφο Liz Alderman, η κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ λόγω των ανυπέρβλητων εμποδίων αποφάσισαν να αποσύρουν την επίμαχη έκταση από τις ιδιωτικοποιήσεις αφήνοντας τους καταπατητές για μια ακόμη φορά στην…ησυχία τους.

Τριπλό χαράτσι έως και 600 ευρώ θα βαρύνει από τις αρχές του 2013 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων. Ο νόμος για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων που με βάση την κοινοτική οδηγία επέβαλε το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) προβλέπει ότι από την 1/1 οι ιδιοκτήτες είναι υποχρεωμένοι να εκδίδουν δύο ακόμη πιστοποιητικά. Το πρώτο θα αφορά τα συστήματα θέρμανσης των κτιρίων και το δεύτερο τον κλιματισμό, με αποτέλεσμα το συνολικό κόστος και για τα τρία πιστοποιητικά να ξεπερνά τα 500 ή και 600 ευρώ, ακόμη κι αν σήμερα ισχύει η ελεύθερη διαπραγμάτευση με τους ενεργειακούς επιθεωρητές. Για το ΠΕΑ, που είναι υποχρεωτικό για ακίνητα άνω των 50 τ.μ. που πωλούνται ή ενοικιάζονται ή σε περίπτωση αποπεράτωσης νέου ή ριζικής ανακαίνισης υπάρχοντος κτιρίου, το κόστος για ένα ακίνητο 100 τ.μ. κυμαίνεται κατ' ελάχιστο στα 150 με 200 ευρώ. Από το 2013 θα πρέπει οι ιδιοκτήτες να υπολογίζουν άλλα 100-150 ευρώ για το πιστοποιητικό θέρμανσης και τουλάχιστον 200 ευρώ για το πιστοποιητικό ελέγχου των κλιματιστικών. Αναλυτικά, σύμφωνα με το Σχέδιο Νόμου, η αμοιβή για τη διενέργεια επιθεώρησης συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού θα καθορίζεται ελεύθερα, με έγγραφη συμφωνία των συμβαλλομένων μερών, δεν θα μπορεί ωστόσο να υπερβαίνει τις παρακάτω τιμές: Η επιθεώρηση περιλαμβάνει αξιολόγηση του βαθμού απόδοσης των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού Η επιθεώρηση περιλαμβάνει αξιολόγηση του βαθμού απόδοσης των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού 250 ευρώ για εγκατεστημένη ισχύ έως και 200kW, 400 ευρώ για εγκατεστημένη ισχύ από 201 έως και 400 kW, 800 ευρώ από 401 kW.

Το κακό για τους ιδιοκτήτες είναι ότι τα νέα υποχρεωτικά πιστοποιητικά δεν θα έχουν 10ετή διάρκεια, όπως το ενεργειακό πιστοποιητικό (ΠΕΑ), αλλά θα έχουν διάρκεια από 2 έως 4 χρόνια, ανάλογα με την ισχύ του συστήματος θέρμανσης ή κλιματισμού και ανάλογα με το είδος του καυσίμου (πετρέλαιο, αέριο). Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, τα πιστοποιητικά δεν θα είναι υποχρεωτικά μόνο κατά την πώληση ή ενοικίαση κτιρίων όπως γίνεται μέχρι σήμερα για τα ενεργειακά πιστοποιητικά, αλλά για όλους τους ιδιοκτήτες ακινήτων, ακόμα και αν το ακίνητο δεν χρησιμοποιείται. Ωστόσο, δεν αποκλείεται με την τελική διαβούλευση να υπάρξουν αλλαγές ώστε να είναι υποχρεωτικά μόνο στην πώληση ή την ενοικίαση. Αξίζει να σημειωθεί ότι δίνεται περίοδος χάριτος μέχρι το τέλος του 2015 ώστε να εκδοθούν τα πιστοποιητικά, τόσο στις πολυκατοικίες, όπου το κόστος θα επιμερίζεται, όσο και στις μονοκατοικίες. Αν ένας ιδιοκτήτης δεν διαθέτει ΠΕΑ ή δεν έχει πραγματοποιήσει ενεργειακή επιθεώρηση των συστημάτων θέρμανσης ή κλιματισμού, σύμφωνα πάντα με το Σχέδιο Νόμου, θα του επιβάλλεται πρόστιμο από 1.000 έως και 10.000 ευρώ, με βάση την επιφάνεια και τη χρήση του ακινήτου, το μέγεθος των συστημάτων, τον βαθμό υπαιτιότητας και την τυχόν υποτροπή του υπόχρεου.

Σύμφωνα με τον νόμο, ο ιδιοκτήτης κτιρίου υποχρεούται να ζητήσει τη διενέργεια επιθεώρησης των προσβάσιμων τμημάτων συστημάτων που χρησιμοποιούνται για τη θέρμανση κτιρίων (όπως οι μονάδες παραγωγής θερμότητας, το σύστημα ελέγχου, οι κυκλοφορητές κ.ά.), με λέβητες συνολικής ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος άνω των είκοσι κιλοβάτ (20 kW). Τα συστήματα θέρμανσης επιθεωρούνται: Τουλάχιστον κάθε 5 χρόνια για συστήματα με λέβητες συνολικής ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος από 20 έως και 100 κιλοβάτ (100 kW), Τουλάχιστον κάθε 2 έτη, για συστήματα με λέβητες συνολικής ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος ανώτερη των εκατό κιλοβάτ (100 kW) και, αν αυτά θερμαίνονται με αέριο καύσιμο, τουλάχιστον κάθε 4 χρόνια. Ο ιδιοκτήτης κτιρίου υποχρεούται να ζητήσει τη διενέργεια επιθεώρησης των προσβάσιμων τμημάτων των συστημάτων κλιματισμού (όπως, αντλίες θερμότητας, ψύκτες, κεντρικές κλιματιστικές μονάδες, κυκλοφορητές, σύστημα ελέγχου, κ.ά.), συνολικής ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος μεγαλύτερης από δώδεκα κιλοβάτ (12 kW), τουλάχιστον κάθε 5 έτη. Η επιθεώρηση περιλαμβάνει αξιολόγηση του βαθμού απόδοσης του συστήματος κλιματισμού και του μεγέθους του (ονομαστική ισχύς), σε σχέση με τις απαιτήσεις ψύξης/θέρμανσης του κτιρίου. Μετά την επιθεώρηση συντάσσεται έκθεση και επιδίδεται στον ιδιοκτήτη ή διαχειριστή του κτιρίου. Η έκθεση περιέχει το αποτέλεσμα της επιθεώρησης και περιλαμβάνει συστάσεις για το πώς μπορεί να γίνει βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του συστήματος ή αντικατάστασή του με οικονομικούς όρους.

Η ΕΥΕΠΕΝ συνεχίζει εντατικά τους ελέγχους της, τόσο μέσω των στοιχείων που υποβάλλουν οι ενεργειακοί επιθεωρητές στο Αρχείο Επιθεώρησης Κτιρίων, όσο και με αυτοψίες σε κτίρια για τα οποία έχουν εκδοθεί σχετικά Πιστοποιητικά, με σκοπό τη διασφάλιση της αξιοπιστίας του θεσμού της ενεργειακής πιστοποίησης των κτιρίων και την προάσπιση του δικαιώματος των πολιτών για λήψη υπηρεσιών υψηλής ποοότητας. Υπενθυμίζεται ότι κυρώσεις σε πέντε ενεργειακούς επιθεωρητές επιβλήθηκαν με απόφαση του υπουργού αναπληρωτή Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής , καθώς ύστερα από εντατικούς ελέγχους διαπιστώθηκε, ότι είχαν προβεί σε σημαντικές παρατυπίες σχετικά με την έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ). Ειδικότερα, από το τέλος Σεπτεμβρίου 2012 μέχρι σήμερα, μετά από έλεγχο που διεξήγαγε η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Ενέργειας (ΕΥΕΠΕΝ), επιβλήθηκαν κυρώσεις σε πέντε ενεργειακούς επιθεωρητές, καθώς διαπιστώθηκε, αφ' ενός ότι είχαν προβεί σε διενέργεια επιθεώρησης και έκδοση πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ) για κτίρια ιδιοκτησίας τους, αφ' ετέρου, σε κάποιες περιπτώσεις, ανέγραφαν ανακριβή ενεργειακά στοιχεία στα ΠΕΑ, με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται σημαντικά η ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων αυτών.

Η και κατά περίπτωση χωροθέτηση και πολεοδόμηση προς χάριν των μεγάλων και μεσαίων επενδυτικών σχεδίων, αγνώστου ταυτότητας και περιεχομένου, εισάγει ως κανόνα η σχεδιαζόμενη "μεταρρύθμιση του συστήματος χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού" του ΥΠΕΚΑ, σε εναρμόνιση με τη νομοθεσία των fast track επενδύσεων και των παρεκκλίσεων του εφαρμοστικού νόμου του Μεσοπρόθεσμου.

Καταργούνται τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, τα Ρυθμιστικά των μεσαίων πόλεων και το Εθνικό Χωροταξικό Ουσιαστικά διαλύουν τον χωρικά ολοκληρωμένο σχεδιασμό, είτε σε εθνικό είτε σε τοπικό επίπεδο, αντί της ενίσχυσης και ολοκλήρωσής του. Έτσι κατεδαφίζεται όλο το θεσμικό πλαίσιο από το 1923 και μετά καθώς καταργούνται τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και τα ΣΧΟΟΑΠ, τα οποία θέτουν δεσμευτικούς κανόνες για την οργάνωση και λειτουργία των πόλεων, καθορίζουν χρήσεις γης, όρους και περιορισμούς δόμησης, οριοθετούν τις περιοχές προστασίας και τις ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων στο εξωαστικό χώρο. Επίσης καταργείται το Εθνικό Χωροταξικό και τα υπό θεσμοθέτηση Ρυθμιστικά σχέδια Βόλου, Λάρισας, Ιωαννίνων, Πάτρας και Ηρακλείου. Στο προτεινόμενο νέο σύστημα κυριαρχούν τα τομεακά ειδικά χωροταξικά σχέδια, π.χ. τουρισμού, ιχθυοκαλλιεργειών, τα οποία εκφράζουν συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων. Το Χωροταξικό Σουφλιά για τον τουρισμό, το οποίο τροποποιήθηκε προς το χειρότερο με νόμο του υπουργείου Τουρισμού και εξαγγέλλεται η αναθεώρησή του, ενισχύει το real estate μέσω των τουριστικών κατοικιών. Το Χωροταξικό για τις ιχθυοκαλλιέργειες υπηρετεί τις επιχειρήσεις του κλάδου. Καθ' ομολογία τού τότε αναπληρωτή ΥΠΕΚΑ Ν. Σηφουνάκη θεσμοθετήθηκε για να μη χάσουν οι επιχειρήσεις κοινοτικά κονδύλια και να μην πέφτουν οι χωροθετήσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Σύμφωνα με την πρόταση της ομάδας εργασίας, η οποία συγκροτήθηκε με την υπ' αριθμ. 233/31.08.2012 απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Σ. Καλαφάτη, η δομή του νέου, “ξεδοντιασμένου” χωροταξικού και πολεοδομικού συστήματος, η οποία θα αποτυπωθεί στη συνέχεια σε Σχέδιο Νόμου, περιγράφεται ως εξής:

* Το εθνικό χωροταξικό το οποίο θεσμοθετήθηκε και εγκρίθηκε από τη Βουλή το 2008 και περιέχει βασικές προτεραιότητες και στρατηγικές κατευθύνσεις (π.χ. περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης, προστασία της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας) "για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και αειφόρο οργάνωση του εθνικού χώρου) καταργείται. Αντικαθίσταται από ένα "κείμενο αρχών πολιτικής χωρικής οργάνωσης, ενδεικτικού χαρακτήρα, το οποίο θα αποτελεί κείμενο πολιτικών προτεραιοτήτων και βασικών επιλογών της κυβερνητικής πολιτικής εκτός του κυρίως συστήματος χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων". Το ήδη εγκεκριμένο Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού δεν θα καταργηθεί άμεσα, αλλά θα εξακολουθήσει να ισχύει όσο απαιτείται (π.χ. μέχρι να υπάρξει ειδικό πλαίσιο ΧΣΑΑ για τομείς ή κατηγορίες χώρου που σήμερα ρυθμίζονται μόνο από το Γενικό Πλαίσιο, όπως οι μεταφορές) αναφέρεται στην πρόταση της ομάδας εργασίας. Θα αποτελεί δήλωση - ανακοίνωση "που εκφράζει την κυβερνητική πολιτική". Δηλαδή ένα κείμενο αρχών τόσο δεσμευτικό που θα εγκρίνεται... με μια απλή ανακοίνωση.

* Τα ειδικά χωροταξικά μετονομάζονται σε Ειδικό Πλαίσιο Χωρικής Οργάνωσης, το οποία θα περιέχει κατευθύνσεις για τομείς ή κατηγορίες χώρου και θα είναι δεσμευτικό για το υποκείμενο περιφερειακό και τοπικό πλαίσιο, την κρατική διοίκηση (κεντρική και αποκεντρωμένη) και τους ΟΤΑ (Περιφέρειες - Δήμοι) κατά την άσκηση της κανονιστικής τους εξουσίας ή την έκδοση ατομικών διοικητικών πράξεων που αφορούν τα ρυθμιζόμενα από το ειδικό πλαίσιο πεδία και αντικείμενα χωρικής ανάπτυξης. Προτείνεται δε η "άμεση και αποκλειστική εφαρμογή τους για τις χωροθετήσεις έργων και δραστηριοτήτων γενικού ενδιαφέροντος και στρατηγικής σημασίας". Καταρτίζονται από το ΥΠΕΚΑ σε συνεργασία με τα κατά περίπτωση υπουργεία και εγκρίνονται με ΚΥΑ, όπως και σήμερα.

* Τα περιφερειακά χωροταξικά περιέχουν κατευθύνσεις "για τομείς ή κατηγορίες χώρου, δεσμευτικά για τον δημόσιο τομέα και τα υποκείμενο πλαίσιο, άμεσα εφαρμόσιμα για έργα και δράσεις περιφερειακής εμβέλειας", ενώ περιλαμβάνουν και ειδικές κατευθύνσεις για τα μεγάλα αστικά κέντρα της Περιφέρειας. "Θα εκπονούνται από την αποκεντρωμένη διοίκηση και όχι από το ΥΠΕΚΑ, ενώ δεν έχει αποσαφηνιστεί αν θα εγκρίνονται με απόφαση υπουργού ή απόφαση γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

* Το μητροπολιτικό πλαίσιο χωρικής οργάνωσης Αθήνας - Αττικής αντί του Ρυθμιστικού. Το περιεχόμενό του θα είναι αντίστοιχο με αυτό των 11 περιφερειακών "σε συνδυασμό με πρόσθετα στοιχεία που απαιτούνται για την οργάνωση του χώρου σε μια μητροπολιτική ευρέως αστικοποιημένη περιοχή", το οποίο θα εγκρίνεται με ΚΥΑ και όχι με νόμο, όπως το ισχύον του 1985. Οι προηγούμενοι σχεδιασμοί, οι οποίοι έχουν παγώσει, για την επικαιροποίηση του Ρυθμιστικού προέβλεπαν την κύρωση με νόμο.

*Για το Ρυθμιστικό σχέδιο του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης, διατυπώνονται δύο σενάρια. Να διατηρηθεί ώς έχει μέχρι σήμερα ή να ενσωματωθεί στο Περιφερειακό Κεντρικής Μακεδονίας. Τοπικό επίπεδο: Καλλικράτειος δήμος και κάτω

* Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια/ΣΧΟΟΑΠ μετατρέπονται πλέον σε τοπικό ή δημοτικό πλαίσιο χωρικής οργάνωσης, χάνοντας τον κανονιστικό και άρα δεσμευτικό χαρακτήρα τους. Θα περιέχουν "κατευθύνσεις για την οργάνωση του χώρου σε επίπεδο Καλλικράτειου δήμου (μεγαλύτερη έκταση έναντι των Καποδιστριακών). Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να είναι διαδημοτικά (π.χ. πολεοδομικά συγκροτήματα που τυχόν συμπεριλαμβάνουν περισσότερους του ενός Καλλικράτειους δήμους ή υποδημοτικό (π.χ. σε Καλλικράτειο δήμο, ο οποίος περιλαμβάνει και άλλα νησιά θα μπορεί να εκπονείται χωριστό πλαίσιο για κάθε νησί)". Θα εκπονούνται ανά δήμο ή ομάδα δήμων και θα εγκρίνονται με απόφαση γ.γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ή περιφερειάρχη.

* Η πολεοδομική μελέτη, το μοναδικό εργαλείο πλέον κανονιστικού χαρακτήρα μετονομάζεται σε σχέδιο χρήσεων γης ή σχέδιο τοπικών ρυθμίσεων. Θα υπάρχουν, κατά την πρόταση, διάφορες κατηγορίες τέτοιων σχεδίων, ανάλογα με την περιοχή εφαρμογής: Όπως περιοχή εκτός σχεδίου, επέκταση σχεδίου πόλης, πολεοδόμηση οικισμού, αναθεώρηση Σχεδίου Πόλης, οργανωμένος υποδοχέας. "Σε κάθε περίπτωση θα περιλαμβάνουν σχέδιο χρήσεων γης και όρους και περιορισμούς δόμησης, μαζί με άλλα στοιχεία που θα απορρέουν από τις ειδικότερες ανάγκες της περιοχής εφαρμογής" αναφέρεται στην πρόταση. Φορέας κατάρτισης θα είναι ο δήμος και η μελέτη θα εγκρίνεται Π.Δ.

* Το ρυμοτομικό σχέδιο εκπονείται σε επόμενο στάδιο ως αυτοτελής πράξη και συγχωνεύεται με την πράξη εφαρμογής από τον δήμο με απόφαση περιφερειάρχη ή δημάρχου. Επιστημονικό μανδύα στην κατεδάφιση του χωροταξικού και θεσμικού πλαισίου προσφέρουν δωρεάν δύο πανεπιστημιακοί οι οποίοι στο παρελθόν επ' αμοιβή έχουν αναλάβει σειρά μελετών με εργοδότη το ΥΠΕΧΩΔΕ (Οργανισμό Αθήνας και Διεύθυνση Χωροταξίας). Τι ισχύει σήμερα Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο ιεραρχικά, ανά επίπεδο, περιλαμβάνει το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΦΕΚ 128 Α/03.07.2008), τα Ειδικά Χωροταξικά (Υδατοκαλλιέργειες 4.11.2011, Τουρισμού 11.6.2009, Βιομηχανίας 13.4.2009, Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας 3.12.2008 και Καταστημάτων Κράτησης 28.11.2001), περιφερειακά χωροταξικά (εγκρίθηκαν το 2003 και τώρα αναθεωρούνται), Ρυθμιστικά, Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, Πολεοδομικές Μελέτες, πράξεις εφαρμογής.