Νομοθετική ρύθμιση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας –για να διευκολυνθεί η συγκρότηση των Συμβουλίων Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων και Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής, προκειμένου να εξεταστούν άμεσα εκκρεμείς πολεοδομικές αιτήσεις των πολιτών  κατατέθηκε  στην  Βουλή. Συγκεκριμένα , αντιμετωπίζονται οι δυσκολίες στη συγκρότηση των προαναφερόμενων συμβουλίων, όπως έχει προκύψει και από τις διαπιστώσεις των Συντονιστών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Η συγκεκριμένη τροπολογία περιλαμβάνεται στο σχέδιο νόμου  «Στρατηγική αναπτυξιακή προοπτική των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ρύθμιση ζητημάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες διατάξεις».

Τι προβλέπει η τροπολογία

1.     Δίνεται η δυνατότητα να υποδεικνύεται απευθείας από τον οικείο δικηγορικό σύλλογο ένας (1) δικηγόρος τουλάχιστον παρ’ Εφέταις, με τον αναπληρωτή του για κάθε Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α). Σε περίπτωση που δεν ορισθεί δικηγόρος από τον οικείο δικηγορικό σύλλογο, εντός ενός μήνα από την παραλαβή της πρόσκλησης του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης προς τον οικείο δικηγορικό σύλλογο για την απευθείας υπόδειξη δικηγόρου, τότε το ανωτέρω όργανο συγκροτείται νομίμως, χωρίς τη συμμετοχή αυτού.

2.     Δίνεται η δυνατότητα να συγκροτούνται λιγότερα των δύο ή και κανένα Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων σε περιφερειακές ενότητες νησιωτικών περιοχών λόγω αδυναμίας συγκρότησης τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα συγκροτούνται ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ. με αρμοδιότητα σε περισσότερες της μίας περιφερειακές ενότητες. Για τις ίδιες περιοχές παρέχεται η δυνατότητα συγκρότησης και Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής (Σ.Α),  με αρμοδιότητα σε περισσότερες της μίας περιφερειακές ενότητες.

3.     Για τη συγκρότηση Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής σε περιπτώσεις που δεν υφίσταται αρχιτέκτονας - μηχανικός στην οικεία Υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ), δύναται να οριστεί υπάλληλος Δήμου της οικείας περιφερειακής ενότητας ή άλλου φορέα του ευρύτερου δημόσιου τομέα, που έχει ειδικότητα αρχιτέκτονα.

Επίσης , δίνεται 2μηνη παράταση αναστολής χορήγησης οικοδομικών αδειών στην περιοχή νοτίως της Ακρόπολης, Μακρυγιάννη – Κουκάκι, του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου Δήμου Αθηναίων.

Το επόμενο χρονικό διάστημα, αφού συνεχισθεί η διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερόμενους, θα κατατεθεί νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα ρυθμίζεται το ζήτημα του ύψους των κτιρίων στην ευρύτερη περιοχή της Ακρόπολης με στόχο την προστασία του μνημείου.

Σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση έως την Τετάρτη 18 Μαρτίου 2020 (ώρα 9:00) βρίσκεται το νομοσχέδιο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας». Ειδικότερα, με το νομοσχέδιο αυτό:

1) Απλοποιούνται οι διαδικασίες έκδοσης, τροποποίησης και ανανέωσης περιβαλλοντικών όρων. Οι προθεσμίες για την έκδοση ΑΕΠΟ μειώνονται σε 120 ημέρες, τα στάδιά της περιορίζονται σε τρία, ενώ θεσμοθετείται και επίσημα η εισαγωγή των Ιδιωτών Αξιολογητών, ώστε να προχωρήσει γρήγορα η διαδικασία. Τίθενται «άπρακτες προθεσμίες» στις εμπλεκόμενες υπηρεσίες (σε περίπτωση μη απάντησης η απάντηση θα θεωρείται θετική), ενώ σε περίπτωση μη απάντησης από την αρχαιολογική και τη δασική υπηρεσία το θέμα θα παραπέμπεται στο ΚΕΣΠΑ (Κεντρικό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης) για άμεση λύση. Τίθενται επίσης οι βάσεις για την ύπαρξη μίας ενιαίας άδειας, με ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών όρων(one-stop-shop). Μία ακόμη τομή σχετίζεται με την επέκταση της ισχύος της άδειας από τα 10 στα 15 έτη. Επιπλέον, εκσυγχρονίζεται και ενισχύεται το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (ΗΠΜ) προκειμένου όλα τα στάδια της περιβαλλοντικής αδειδότησης να διεξάγονται ηλεκτρονικά.

2) Όσον αφορά στην αδειοδότηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, μειώνονται άμεσα οι χρόνοι και αντικαθίσταται η Άδεια Παραγωγής με τη Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας, χωρίς να απαιτείται έκδοση απόφασης της Ολομέλειας της ΡΑΕ. Η νέα αυτή διαδικασία θα υποστηρίζεται από το Ηλεκτρονικό Μητρώο ΑΠΕ.

3) Εισάγεται ένα νέο ευρωπαϊκό μοντέλο διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας, με τη δημιουργία ενός κεντρικού Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), εποπτευόμενου από το Υπουργείο. Παραμένει η προστασία και η κάλυψη για όλες τις προστατευόμενες περιοχές, τα εθνικά πάρκα και τους εθνικούς δρυμούς. Ωστόσο τα 36 Διοικητικά Συμβούλια των Φορέων Διαχείρισης καταργούνται και δημιουργούνται 24 αποκεντρωμένες δομές (Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών) για την εποπτεία, την επιστημονική παρακολούθηση και την ανάδειξη των Προστατευόμενων Περιοχών. Με τον τρόπο αυτό το Υπουργείο ανταποκρίνεται στο πάγιο αίτημα φορέων, οικολογικών οργανώσεων και διοικητικών συμβουλίων των ΦΔΠΠ για την ύπαρξη ενιαίου φορέα. Το νέο μοντέλο προσιδιάζει σε πολλά ευρωπαϊκά σχήματα (π.χ. Φινλανδία, Ιρλανδία) και θα είναι περισσότερο λειτουργικό διοικητικά και πιο ουσιαστικά υποστηριζόμενο οικονομικά.

4) Ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα που επιλύεται είναι αυτό των δασικών χαρτών. Με τις αντιρρήσεις να φτάνουν σήμερα τις 160.000 στο 50% της χώρας, το Υπουργείο προχωρά στην ενίσχυση των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων, για την αποσυμφόρηση του έργου τους και τη σύνδεση της αμοιβής τους με το αποτέλεσμα της δουλειάς τους. Οι πολίτες, που δικαιώνονται στην υποβολή αντιρρήσεων, θα μπορούν πλέον να αξιοποιούν αμέσως την περιουσία τους. Επιπλέον, εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των δασικών χαρτών οι περιοχές, για τις οποίες, πριν το 1975, είχαν εκδοθεί πράξεις της Διοίκησης, με τις οποίες άλλαξε νομίμως ο χαρακτήρας τους από δασικός σε αγροτικός.Οι περιπτώσεις αυτές είναι:

·         Διανομές (εποικιστικά),

·         Αναδασμοί,

·         Απαλλοτριώσεις με σκοπό την αγροτική αποκατάσταση,

·         Άδειες του υπουργού Γεωργίας ή του νομάρχη για μεταβίβαση κλήρου.

Όλες οι παραπάνω αφορούν αγροτικές εκτάσεις που είχαν δηλωθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ ως αγροτικές στην ΕΕ και λάμβαναν επιδοτήσεις. Αποτυπώθηκαν ως δασικές εκτάσεις, γιατί παρέλειψαν να λάβουν υπόψη τους τις παραπάνω πράξεις της Διοίκησης και θα έπρεπε να αποτυπωθούν ως Αγροτικές Εκτάσεις.

Με το νομοσχέδιο αυτό αναμορφώνονται όλοι οι δασικοί χάρτες (κυρωμένοι, όσοι έχουν αναρτηθεί κ.λπ.) ώστε να λάβουν υπόψη τους αυτές τις διοικητικές πράξεις. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση των αντιρρήσεων.

5) Αναφορικά με τις οικιστικές πυκνώσεις, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας συμμορφώνεται με το γράμμα και το πνεύμα της απόφασης του ΣτΕ. Συνεπώς γίνεται εκ νέου ανάρτηση των δασικών χαρτών με τις περιοχές που είχαν εξαιρεθεί ως οικιστικές πυκνώσεις. Παρέχεται η δυνατότητα τακτοποίησης για χρονικό διάστημα 30 ετών των κατοικιών που έχουν χτιστεί εντός δασών και δασικών εκτάσεων, εφόσον δεν είναι μεμονωμένες. Για το σκοπό αυτό θα καταρτιστούν, σε κάθε Περιφέρεια, οικονομοτεχνικές μελέτες, που θα προσδιορίζουν τις αστικές πυκνώσεις και θα τεκμηριώνουν την ανάγκη για την προσωρινή διατήρηση των κατοικιών εντός αυτών. Με βάση αυτές τις μελέτες, θα εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο φυσικά θα εγκριθεί από το ΣτΕ, το οποίο θα καθορίζει τα κριτήρια για τη διατήρηση των κατοικιών.

6) Καθώς σήμερα απουσιάζει το ενιαίο πλαίσιο και καθυστερεί αδικαιολόγητα η κατάρτιση των σχεδίων διαχείρισης των περιοχών Natura 2000, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχωρά στη θεσμοθέτηση τεσσάρων ζωνών κλιμακούμενης προστασίας στις περιοχές Natura, όπως συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάθε ζώνη προβλέπονται οι επιτρεπόμενες και απαγορευόμενες δραστηριότητες βάσει των χρήσεων γης που ισχύουν για την πολεοδομία (π.δ. 59/2018).

Συγκεκριμένα προβλέπονται:

·         Ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης,

·         Ζώνη προστασίας της φύσης,

·         Ζώνη διαχείρισης οικοτόπων και ειδών,

·         Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων.

Συνεπώς, οι μελετητές που εκπονούν σε εθνικό επίπεδο τα σχετικά σχέδια για τις περιοχές Natura θα μπορούν πλέον με τρόπο συνεκτικό και μεθοδολογία ομοιόμορφη να καθορίσουν τους όρους και περιορισμούς δραστηριοτήτων κατά ζώνες εντός των προστατευομένων περιοχών.

7) Για τη διαχείριση των αποβλήτων το νομοσχέδιο αυτό απλουστεύει και επισπεύδει την υφιστάμενη διοικητική διαδικασία για την έγκριση του Εθνικού/ Περιφερειακών και Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων. Γίνεται υποχρεωτικός ο καφέ κάδος για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, όπου υπάρχει σχετική υποδομή. Διασφαλίζεται η ασφαλής συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων (π.χ. αμίαντος), ενώ όσον αφορά στα απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑEKK), για την έκδοση οικοδομικής άδειας προϋπόθεση είναι η σύναψη συνεργασίας με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης ΑΕΚΚ για την αποκομιδή των μπάζων.

8) Μια ολιστική λύση εφαρμόζεται και στις πλαστικές σακούλες, με την επιβολή τέλους σε όλες, ανεξαρτήτως πάχους τοιχώματος. Μοναδική εξαίρεση είναι οι βιοαποδομήσιμες/λιπασματοποιήσιμες, λόγω προώθησης υλικών που δύνανται να βιοαποδομηθούν ή/και λιπασματοποιηθούν.

9) Τέλος, διευθετείται και το ζήτημα των ιδιωτικών συνδέσεων (για τα αστικά λύματα), με τη χρηματοδότηση από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους για κατασκευή εξωτερικών αγωγών διακλαδώσεων χωρίς οικονομική επιβάρυνση των ιδιοκτητών

Περίοδο χάριτος ώς τον Απρίλιο έχουν οι ιδιοκτήτες με ακίνητα σε περιοχές που έχουν ενταχθεί στο Κτηματολόγιο από το 2018 αλλά δεν έχουν υποβάλει δήλωση. Από τον Μάιο αναμένεται να ενεργοποιηθεί η πρόβλεψη του νόμου 2308/1995 που επιβάλλει πρόστιμα στους αμελείς, θα αυξάνει όμως τη χρηματική ποινή που είχε οριστεί με υπουργική απόφαση του 2007. Τα νέα πρόστιμα, όπως έχει ανακοινώσει ο αρμόδιος υπουργός Κωστής Χατζηδάκης, θα διαμορφώνονται ανάλογα με την αντικειμενική αξία του ακινήτου και την καθυστέρηση στην υποβολή δήλωσης. Με ανακοίνωσή του, το Κτηματολόγιο ενημερώνει τους ιδιοκτήτες ότι έχουν τη δυνατότητα να προσέλθουν στα γραφεία κτηματογράφησης της περιοχής όπου βρίσκεται το ακίνητο και να ορίσουν ημερομηνία για την υποβολή δήλωσης. Η λύση αυτή υπάρχει και για περιοχές όπου έχει ήδη λήξει η προθεσμία υποβολής δήλωσης, ενώ το ραντεβού μπορεί να οριστεί και για ημερομηνία μετά τον Απρίλιο. Το «παραθυράκι» διευκολύνει όσους έχουν εκκρεμότητες με τα ακίνητά τους, κυρίως αυτούς που δεν έχουν επίσημους τίτλους ιδιοκτησίας και αποκτούν δικαίωμα με χρησικτησία. Αφορά επίσης ιδιοκτησίες με πολλούς κληρονόμους ή διεκδικούμενες από γείτονες. Υπάρχει ακόμη η δυνατότητα να υποβληθούν ηλεκτρονικές δηλώσεις και υπολογίζεται ότι ένας στους πέντε ιδιοκτήτες επέλεξε τη λύση του διαδικτύου. Το Κτηματολόγιο επισημαίνει ότι όσοι δεν υποβάλουν δήλωση δεν χάνουν αυτόματα την περιουσία τους, αλλά πρέπει να γνωρίζουν ότι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα όταν θελήσουν να τη μεταβιβάσουν (γονική παροχή, αγοραπωλησία, κ.λπ.) ή να την αξιοποιήσουν (έκδοση οικοδομικής άδειας, λήψη δανείου κ.λπ.). Σε αυτές τις περιπτώσεις θα υποχρεωθούν να υποβάλουν εκπρόθεσμη δήλωση στο Κτηματολόγιο και να πληρώσουν τα αυξημένα πρόστιμα. Εάν μάλιστα η δήλωση υποβληθεί μετά την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, που με τα σημερινά δεδομένα γίνεται σε 7-10 χρόνια, τότε θα πρέπει να κατοχυρώσουν την ιδιοκτησία τους με δικαστική απόφαση, πληρώνοντας και τα έξοδα για τα ένδικα μέσα. Με βάση τα τελευταία στοιχεία του Κτηματολογίου, ώς το τέλος Ιανουαρίου στις περιοχές που έχει ήδη ολοκληρωθεί η κτηματογράφηση έχουν υποβληθεί δηλώσεις για 72% των εκτιμώμενων δικαιωμάτων επί των ακινήτων. Διευκρινίζεται ότι χρειάζεται να υποβληθούν χωριστές δηλώσεις για κάθε δικαίωμα (πλήρης κυριότητα, επικαρπία, ψιλή κυριότητα, δουλεία, κ.λπ.), με πληρωμή «κτηματόσημου» 35 ευρώ ανά δικαίωμα. Το δεύτερο εξάμηνο του 2019, οπότε ήταν σε πλήρη εξέλιξη η κτηματογράφηση, είχαν υποβληθεί πάνω από 6,55 εκατ. δικαιώματα, έναντι 2,8 εκατ. το προηγούμενο τετράμηνο που ξεκίνησε το τελευταίο πρόγραμμα. Να σημειωθεί πάντως ότι τον Ιανουάριο του 2020 υποβλήθηκαν δηλώσεις για περίπου 500.000 δικαιώματα, που είναι από τις πιο χαμηλές επιδόσεις από την έναρξη του νέου προγράμματος. Στις 28 Φεβρουαρίου λήγει η προθεσμία υποβολής δήλωσης ακινήτων που βρίσκονται σε Λήμνο, Λέσβο, Ιθάκη, Κεφαλονιά και Ζάκυνθο, ενώ στο τέλος Μαρτίου θα ακολουθήσουν Γιάννενα και Θεσπρωτία.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κωστής Χατζηδάκης, , ανήγγειλε τρείς παρεμβάσεις που σχεδιάζει το Υπουργείο για το μείζον ζήτημα όλης της διαδικασίας ανάρτησης των δασικών χαρτών, αλλά και των διεκδικήσεων ακινήτων του Δημοσίου.Συγκεκριμένα υπογράμμισε:

·         η πρώτη παρέμβαση έχει να κάνει με την αύξηση των Επιτροπών Αντιρρήσεων, αλλά και τον καθορισμό της αμοιβή τους, καθώς αυτή θα συνδέεται με τον αριθμό αντιρρήσεων που θα εξετάζουν. Στόχος αυτής της παρέμβασης είναι να προχωρήσει πρακτικά πολύ γρήγορα όλη η διαδικασία εξέτασης των αντιρρήσεων, να έχουν κίνητρο επιτάχυνσης οι Επιτροπές.

·         Όσον αφορά στη δεύτερη παρέμβαση, το σχέδιο νόμου θα προβλέπει ότι όταν εξετάζεται η αντίρρηση κάποιου πολίτη και δικαιώνεται από την Επιτροπή Αντιρρήσεων, τότε αυτομάτως θα μπορεί να χρησιμοποιήσει το ακίνητό του όπως ο ίδιος νομίζει και όπως προβλέπει η νομοθεσία.

Η τρίτη παρέμβαση, αφορά στην έκδοση Υπουργικής Απόφασης, η οποία θα προβλέπει το εύρος του πεδίου των δασικών χαρτών, βάζοντας έτσι τάξη στο ζήτημα των Διεκδικήσεων του Δημοσίου.

Σήμερα υπάρχουν καταφανείς περιπτώσεις όπου δεν έχουμε να κάνουμε με δασικές εκτάσεις και παρά ταύτα οι νόμοι για λόγους ενός δασολογικού φονταμενταλισμού - δεν μπορώ να το χαρακτηρίσω διαφορετικά- θεωρούν ότι μιλάμε για δάση. Μιλάμε για αναδασμούς, για περιοχές που έχει γίνει αναδασμός στη χώρα και το Δημόσιο έχει βάλει την υπογραφή του ότι είναι χωράφια, ότι είναι αγροτικές εκτάσεις. Οι τρεις προαναφερόμενες παρεμβάσεις θα υλοποιηθούν ως εξής: Οι δύο πρώτες, θα γίνουν με νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που θα συζητηθεί στο Υπουργικό συμβούλιο το Φεβρουάριο και αφού γίνει διαβούλευση, θα συζητηθεί και θα ψηφιστεί – σύμφωνα με τον σχεδιασμό- στη Βουλή τον Μάρτιο. Η τρίτη  παρέμβαση θα γίνει με Υπουργική Απόφαση.

·         Έως σήμερα, για το ήμισυ της Επικράτειας, έχουν υποβληθεί περί τις 170.000 αντιρρήσεις, εκ των οποίων τα 2 τελευταία έτη έχουν εξετασθεί μόλις οι 10.000. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για να εξετασθούν οι υπόλοιπες θα χρειασθούν 27 επιπλέον έτη!

·         Ακόμη δε και στην περίπτωση που ένας ιδιώτης δικαιωθεί επί της αντίρρησής του, δεν μπορεί να αξιοποιήσει την περιουσία του μέχρις ότου ολοκληρωθεί η ανάρτηση του δασικού χάρτη όλης της περιοχής όπου εντάσσεται το ακίνητό του.

​