Την άνοιξη του 2021 θα ξεκινήσει η Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης σε Αττική, Θεσσαλονίκη και διάφορα μεγάλα αστικά κέντρα. Όπως αναφέρει η εφημερίδα "Ελεύθερος Τύπος αυτές θα είναι μερικές από τις περιοχές που θα συμπεριλαμβάνονται στις πρώτες 50 Ζώνες Υποδοχής. Σύμφωνα με τα όσα εξηγούν πηγές, επικρατέστεροι δήμοι είναι αυτοί της Αθήνας, του Πειραιά και του Αμαρουσίου σε πρώτη φάση – χωρίς ωστόσο να έχουν ακόμα κλειδώσει – ενώ αναμένεται αργότερα να ακολουθήσουν και άλλοι. Την ίδια ώρα το υπουργείο Περιβάλλοντος «τρέχει» την ολοκλήρωση πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, προχωρώντας άμεσα στην εφαρμογή του σχετικού προγράμματος προκειμένου η εκτός σχεδίου δόμηση να αποτελεί σταδιακά παρελθόν και να μπει μια τάξη στην αναρχία. Η Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης είναι μια ιστορία που μετρά δεκαετίες στην Ελλάδα αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να εφαρμοστεί, αφήνοντας όλα τα προηγούμενα χρόνια χιλιάδες ιδιοκτήτες μετέωρους. Συγκεκριμένα, η ΜΣΔ καλύπτει ακίνητα, για τα οποία ο ιδιοκτήτης δεν επιτρέπεται να αξιοποιήσει ολόκληρο τον συντελεστή που ισχύει στην περιοχή. Από αυτές τις κατηγορίες ακινήτων μπορεί να ζητήσει ο ιδιοκτήτης τους την έκδοση τίτλου μεταφοράς συντελεστή δόμησης, ο οποίος θα του δίνει το δικαίωμα να μεταφέρει τον υπόλοιπο συντελεστή του ακινήτου του. Κατά το παρελθόν έχουν εκδοθεί τίτλοι μεταφοράς συντελεστή από διατηρητέα, μνημεία και ρυµοτοµούµενα ακίνητα που αντιστοιχούν σε πάνω από 1.100.000 τ.µ., ωστόσο η διακοπή του θεσμού άφησε σε εκκρεμότητα τίτλους που αντιστοιχούν σε 450.000 τ.µ., η αξία των οποίων εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 185 εκατ. ευρώ και παράλληλα στον αέρα πολλούς πολίτες που δεν είχαν τελικά την ευκαιρία να τους μετατρέψουν σε ακίνητα. Παρότι για τα βαριά αυθαίρετα μετρά αντίστροφα η προθεσμία νομιμοποίησης τους και κατόπιν τούτου η διαδικασία κατεδάφισης, το ΥΠΕΝ επεξεργάζεται αν πρέπει να δοθεί «συγχωροχάρτι» ή όχι, αν και εφόσον δώσει το πράσινο φως το Συμβούλιο της Επικρατείας. Αυτή τη στιγμή τα δηλωμένα αυθαίρετα της κατηγορίας 5 ξεπερνούν τις 400.000, αντιστοιχούν στο 35% των αιτήσεων υπαγωγών και περιλαμβάνουν περισσότερα από 35 εκατ. τετραγωνικά μέτρα αυθαίρετης δόμησης. Διαδικασία Ποια όμως είναι η διαδικασία για να προχωρήσει και στην πράξη η ΜΣΔ; Θα γίνεται μέσω της Ψηφιακής Τράπεζας Γης, η οποία προβλέπεται να αγοράζει συντελεστή δόμησης από τους ιδιοκτήτες των διατηρητέων ή και των χαρακτηρισμένων μνημείων και να τον πουλάει σε αυτούς που έχουν αυθαίρετα με πολύ μεγάλες παραβάσεις. Αυτοί που θα λαμβάνουν τα χρήματα δίνοντας συντελεστή θα υποχρεούνται στην αποκατάσταση των διατηρητέων και αυτοί που θα αγοράζουν τον συντελεστή στη σύννομη τακτοποίηση των παραβάσεών τους. Ταυτόχρονα μέσω της Τράπεζας Γης θα μπορεί ο δήμος να παρεμβαίνει σε εγκαταλελειμμένο ακίνητα, να τα δεσμεύει, να τα αποκαθιστά με χρηματοδότηση από ιδιώτες, που θα αναλαμβάνουν μέσα από διαγωνισμό την εκμετάλλευσή τους για κάποια χρόνια και μόλις αποσβένεται το κόστος αποκατάστασης, να τα επιστρέφει στους ιδιοκτήτες. Αν ενδιάμεσα ο ιδιοκτήτης εμφανιστεί και επιθυμεί να το εκμεταλλευθεί ο ίδιος, θα μπορεί να το κάνει καταβάλλοντας το κόστος αποκατάστασης. Ανταλλαγές εκτάσεων Η Ψηφιακή Τράπεζα Γης θα μπορεί επίσης να υλοποιεί ανταλλαγές εκτάσεων οικοδομικών συνεταιρισμών, οι οποίες είναι μπλοκαρισμένες είτε επειδή είναι δασικές, είτε για άλλο λόγο και δεν είναι οικοδομήσιμες, με άλλες δημόσιες εκτάσεις οι οποίες είναι διαθέσιμες και μπορούν να οικοδομηθούν. Παράλληλα θα επιτρέπει σε δήμους να πωλούν συντελεστή από δεσμευμένα αδόμητα ακίνητα, έτσι ώστε να αποκτούν πόρους για να απαλλοτριώσουν επιπλέον οικόπεδα, με σκοπό να κατασκευάσουν κοινόχρηστους χώρους. Η ΨΤΓ, που έχει ετοιμάσει και θα λειτουργεί το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, είναι επί της ουσίας πλατφόρμα ηλεκτρονικής – απρόσωπης αγοράς και πώλησης δικαιωμάτων δόμησης με χρηματική αξία, με πωλητές και αγοραστές να καταχωρούν τα δικαιώματα τους προκειμένου να προχωρήσουν σε αγοραπωλησία. Ταυτόχρονα λειτουργεί και ως μηχανισμός αποζημίωσης δικαιούχων, χωρίς κόστος για το Δημόσιο ενώ θα δίνει πόρους και για πράσινα έργα. Σε κάθε περίπτωση οι επιμέρους λεπτομέρειες και το αν τελικά το υπουργείο θα δώσει αυτή την ευκαιρία στους αυθαιρετούχους με μεγάλες παραβάσεις θα φανεί στο χωροταξικό νομοσχέδιο που αναμένεται να παρουσιαστεί το επόμενο διάστημα. Πάντως το μόνο σίγουρο είναι ότι στη χώρα μας παραμένουν σε εκκρεμότητα συνολικά 3.837 Τίτλοι Δικαιώματος Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης, οι οποίοι αντιστοιχούν σε 428.602 τ.μ. μεταφερόμενης επιφάνειας. Συνολικά έχουν εκδοθεί 19.763 τίτλοι (έγκυροι και άκυροι). Η συνολική μεταφερόμενη επιφάνεια που αντιστοιχεί στους αρχικούς τίτλους είναι 1.125.815 τ.μ.

Αλλαγές  στις παρεκκλίσεις στην εκτός σχεδίου δόμηση προτίθεται επιβάλει το υπουργείο Περιβάλλοντος. Κι αυτό διότι σήμερα με ειδικούς όρους και ενίοτε με φωτογραφικές διατάξεις καταστρατηγείται στην πράξη ο βασικός κανόνας που είναι για την κατοικία τα τέσσερα στρέμματα. Για τον λόγο αυτό, από το υπουργείο προσπαθούν να περιορίσουν όσο γίνεται περισσότερο αυτήν την πληθώρα των παρεκκλίσεων. Την ίδια ώρα, εγκαταλείπεται, σύμφωνα με πληροφορίες, το σενάριο για πλήρη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων (αφορούν αυτά που δεν έχουν καμία οικοδομική άδεια) με τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης επειδή προσκρούει σε θέματα συνταγματικότητας.

Σε ό,τι αφορά τις παρεκκλίσεις, όλες οι σχεδιαζόμενες ρυθμίσεις θα ενταθούν στο σχέδιο νόμου για θέματα χωροταξίας – πολεοδομίας που βρίσκεται στο τελικό στάδιο προετοιμασίας και θα κατατεθεί στη Βουλή τον ερχόμενο μήνα.

Οπως ξεκαθαρίζουν πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, δεν τίθεται θέμα γενικής κατάργησης των παρεκκλίσεων, μέσω των οποίων κτίζονται και εκτάσεις μέχρι και δύο στρεμμάτων σε εκτός σχεδίου περιοχές αλλά να περιοριστούν. Εδώ, αξίζει να σημειωθεί πως πουθενά στην Ευρώπη δεν υπάρχει η έννοια της εκτός σχεδίου δόμησης και της οικοδόμησης εκτός θεσμοθετημένων περιοχών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο στόχαστρο μπαίνουν σε πρώτη φάση οι πολύ μικρές αρτιότητες στις εκτός σχεδίου περιοχές που δίνουν τη δυνατότητα να χτιστούν αγροτεμάχια 750 ή και 1.200 τετραγωνικών μέτρων αντί για τέσσερα στρέμματα που είναι ο βασικός κανόνας στην εκτός σχεδίου δόμηση. Κι αυτό επειδή αυτές οι δύο περιπτώσεις δημιουργούν και τα μεγαλύτερα προβλήματα.

Την ίδια ώρα, επεξεργάζονται τρόπους για να εφαρμοστεί στην πράξη η μεταφορά του συντελεστή δόμησης. Στην ατζέντα του υπουργείου Περιβάλλοντος, είναι πολύ υψηλά η ενεργοποίηση αυτού του πολεοδομικού «εργαλείου».

Στόχος είναι να δοθεί ώθηση στην οικοδομική δραστηριότητα καθώς θα επιτρέψει τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων, ενώ θα απελευθερώσει δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες δεσμευμένων οικοπέδων ή διατηρητέων κτιρίων.

Μέσω αυτού του πολεοδομικού «εργαλείου» θα δοθεί η δυνατότητα σε εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες να αξιοποιήσουν την περιουσία τους η οποία μέχρι πρόσφατα παρέμενε ανεκμετάλλευτη.

Στόχος είναι το όποιο εμπόδιο υπάρχει σήμερα στην αξιοποίηση ενός ακινήτου να υπερπηδάται με τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης σε περιοχές «υποδοχής». Δύο είναι οι προϋποθέσεις για να λειτουργήσει στην πράξη το νέο πολεοδομικό «εργαλείο».

Το πρώτο είναι ο καθορισμός συγκεκριμένων περιοχών που θα λειτουργούν ως Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης και το δεύτερο είναι η ενεργοποίηση της Ψηφιακής Τράπεζας Γης. Σε ό,τι αφορά τις Ζώνες Υποδοχής, από το υπουργείο Περιβάλλοντος προωθούν τον καθορισμό τους με δύο τρόπους: με ένα πρόγραμμα ταχείας οριοθέτησής τους (εντός του 2020) σε δεκάδες δήμους, το οποίο έχει ήδη σχεδιαστεί, έχει εξασφαλιστεί η σχετική χρηματοδότηση και οι σχετικές μελέτες αναμένεται να προκηρυχτούν κατά πάσα πιθανότητα τον Ιούνιο. Ο σχεδιασμός προβλέπει περικεντρικές περιοχές της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης κι άλλων μεγάλων πόλεων, αλλά και αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές.

Με τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια που μέσα σε μία εξαετία θα καλύψουν όλη την Ελλάδα (τα πρώτα με ολοκλήρωση σε δυόμισι χρόνια), μέσω των οποίων θα καθορίζονται και Ζώνες Υποδοχής που δεν έχουν καθοριστεί από το πρώτοι πρόγραμμα.

Σε ό,τι αφορά τώρα την ενεργοποίηση της Ψηφιακής Τράπεζας, στόχος είναι να έχει τον ρόλο ενός μηχανισμού λειτουργίας της μεταφοράς συντελεστή δόμησης που δεν θα περιορίζεται στην αρχειοθέτηση των τίτλων, αλλά με απρόσωπη ηλεκτρονική διαδικασία θα αντιστοιχεί προσφορά τίτλων (δηλαδή μεταφερόμενα δικαιώματα από υποψήφιους πωλητές) με ζήτηση για τέτοια δικαιώματα (δηλαδή με υποψήφιους αγοραστές).

Ξεκινά από τα τέλη του μηνός, μια από τις μεγαλύτερες αστικές παρεμβάσεις που έγιναν ποτέ στην Αθήνα: Το δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας, έδωσε την έγκριση για την υλοποίηση του «Μεγάλου Περιπάτου της Αθήνας», με συνολικό μήκος διαδρομής 6,8 χιλιόμετρα και ο οποίος περιλαμβάνει την Ενοποίηση του Ιστορικού Κέντρου της πόλης.

Μεταξύ άλλων, στην Πανεπιστημίου προβλέπεται η πεζοδρόμηση των τριών από τις έξι συνολικά λωρίδες κυκλοφορίας που έχει σήμερα, ποδηλατόδρομος και αισθητική αναβάθμισή της. Η ανάπλασή της θα αποδώσει περίπου 7.000 τ.μ. στον δημόσιο χώρο ενώ αναδεικνύεται και η «Τριλογία» (Εθνική Βιβλιοθήκη - Πανεπιστήμιο - Ακαδημία Αθηνών). Η παρέμβαση επίσης, θα περιλάβει και την Πατησίων, από την Ομόνοια ως την πλατεία Αιγύπτου, για την ενοποίηση του περιπάτου με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Στην οδό Βασιλίσσης Όλγας, το Ζάππειο ενοποιείται με τον Ναό του Ολυμπίου Διός ενώ η Διονυσίου Αρεοπαγίτου συνδέεται με το Παναθηναϊκό Στάδιο και τον λόφο του Αρδηττού, με διατήρηση της γραμμής του τραμ. Η πεζοδρόμηση της Β. Όλγας θα δημιουργήσει περίπου 10.500 τ.μ., νέου δημόσιου χώρου.

Η Ηρώδου Αττικού, μετατρέπεται σε οδό ελεύθερη από Ι.Χ.. Πρόσβαση στην οδό θα έχουν μόνο τα οχήματα έκτακτης ανάγκης και των κατοίκων. Η ανάπλαση της Ηρώδου Αττικού θα αποδώσει περίπου 5.000 τ.μ. στον δημόσιο χώρο. Η οδός Ερμού μέχρι την οδό 'Αγ. Ασωμάτων και η οδός Αθηνάς θα μετατραπούν σε οδούς ελεύθερες από Ι.Χ. με εξαιρέσεις τα οχήματα έκτακτης ανάγκης, κατοίκων και ξενοδοχείων .Η κυκλοφορία των λεωφορείων θα γίνεται μόνο σε καθορισμένους άξονες. Περιοχή ελεύθερη από Ι.Χ., γίνεται και η Πλάκα, η Μητροπόλεως, όπως και το Εμπορικό Τρίγωνο, με τις παραπάνω εξαιρέσεις οχημάτων. Για την πλατεία Συντάγματος, το σχέδιο περιλαμβάνει τη διαπλάτυνση των πεζοδρομίων της οδού Φιλελλήνων στο ύψος της πλατείας, για τη δημιουργία ενός νέου κοινόχρηστου χώρου στην καρδιά της πόλης.

Τέλος, στις πλατείες Θεάτρου, Δικαιοσύνης και Κοραή , δρομολογούνται σημαντικές τοπικές παρεμβάσεις για την ανάπλασή τους, ενώ σε δεύτερο χρόνο, το σχέδιο προβλέπει την υλοποίηση της σύνδεσης του Περιπάτου με την Ακαδημία Πλάτωνος.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κωστής Χατζηδάκης, υπέγραψε απόφαση για τη διενέργεια ανοιχτού ηλεκτρονικού διαγωνισμού αναφορικά με την εκτέλεση τελεσίδικων αποφάσεων-πρωτοκόλλων κατεδάφισης αυθαιρέτων περιφράξεων, κατασκευών, εγκαταστάσεων και κτισμάτων. Πρόκειται για επαναπροκήρυξη διαγωνισμού που είχε κριθεί άγονος τον Αύγουστο του 2019. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 500.000 ευρώ και αφορά σε 60 αυθαίρετα κτίσματα εντός της Περιφέρειας Αττικής. Ειδικότερα, τα 38 από αυτά βρίσκονται σε ζώνη αιγιαλού και παραλίας στους Δήμους Μάνδρας - Ειδυλλίας και Μεγαρέων στις περιοχές Ψάθα, Πόρτο Γερμενό, Αγία Τριάδα Βουρκαρίου, Πάχη και Κινέττα. Σε αυτά προστίθεται καιμια υποομάδα 6 ακόμη αποφάσεων πρωτοκόλλων κατεδάφισης σε ζώνη αιγιαλού και παραλίας στο Δήμο Μεγαρέων, στις περιοχές Λάκκα Καλογήρου και Νέα Πέραμος. Επιπλέον, περιλαμβάνονται 16 ακόμη πρωτόκολλα κατεδάφισης σε δάση, δασικές εκτάσεις, εθνικό δρυμότων Περιφερειακών Ενοτήτων Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής και Βόρειου Τομέα Αθηνών, στους Δήμους Φυλής, Διονύσου, Πεντέλης, Ραφήνας-Πικερμίου, Σπάτων-Αρτέμιδος, Παιανίας, Κρωπίας και Μαρκοπούλου-Μεσογαίας.