Όλα στην Ελλάδα είναι μόδα: όχι μόνο τι φοράμε, αλλά και τι επενδύσεις κάνουμε. Παλιότερα σε κάθε γειτονιά που άνοιγε ένα σουβλατζίδικο, δίπλα του ξεφύτρωναν άλλα τρία. Όταν το σουβλάκι έγινε μέχρι και αλυσίδα franchise η αγορά κορέστηκε και τα «οβελιστήρια» άρχισαν να κλείνουν. Ύστερα ήρθε η μόδα του video club. Άλλα τρία σε κάθε γειτονιά, τα οποία μετασχηματίσθηκαν σε DVD club, νοίκιαζαν και παιχνίδια για Playstation πριν αρχίσουν και αυτά να φθίνουν επειδή οι πιτσιρικάδες τα βρίσκουν όλα «σπασμένα» στο Ίντερνετ.
Σε (πολύ) μεγαλύτερη κλίμακα η μόδα επιτάσσει επενδύσεις στην ενέργεια, και δη στο φυσικό αέριο. Αν λάβουμε υπόψη όλες τις εξαγγελίες που έχουν γίνει κατά καιρούς, από την ελληνική επικράτεια θα διέλθουν τέσσερις αγωγοί φυσικού αερίου (Τουρκία – Ελλάδα – Ιταλία, Ελλάδα – Βουλγαρία, South Stream, Ελλάδα – Αλβανία – Ιταλία), ένας πετρελαιαγωγός (Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη) και θα κατασκευαστούν δύο terminal υγροποιημένου φυσικού αερίου, στη Δυτική Ελλάδα και την Καβάλα πέρα από αυτό που υπάρχει ήδη στα Μέγαρα (το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, υπερκαλύπτει την τρέχουσα ελληνική κατανάλωση).
Η τελευταία δε λέξη της μόδας επιτάσσει υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου σε εξαντλημένο κοίτασμα της Καβάλας (ένα σχέδιο που είχε ενταχθεί στο Β’ ΚΠΣ αλλά εγκαταλείφθηκε λόγω κόστους) και πλωτές αντί για χερσαίες εγκαταστάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου. Όπως είναι φυσικό, όλοι θέλουν να είναι trendy: ο όμιλος Μυτιληναίου ανακοίνωσε ότι το εξετάζει για τον Κορινθιακό, η ΔΕΗ «το σκέφτεται» για την Καλαμάτα και προστέθηκε τώρα η ΔΕΠΑ για την Καβάλα και τα μεγάλα νησιά.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλήξει στο συμπέρασμα πως δεν πρόκειται να γίνουν όλα όσα εξαγγέλονται. Όχι μόνο γιατί δεν τα χρειάζεται η αγορά, αλλά και επειδή οι επενδύσεις σε αυτά τα έργα έχουν και γεωπολιτικά χαρακτηριστικά, εμπλέκονται στον ανταγωνισμό των Μεγάλων Δυνάμεων στο ποιες χώρες (της Ελλάδας περιλαμβανομένης) εντάσσονται στη σφαίρα επιρροής του ενός ή του άλλου, κλπ. Τελικά, αν ψήναμε σουβλάκια με φυσικό αέριο ίσως καταφέρναμε να σώσουμε έναν παραδοσιακό κλάδο και να παραμείνουμε trendy.

Η είδηση δημοσιεύτηκε σε όλα τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία : Η Ε.Ε με επιστολή της στο G20 ζητά την σταδιακή απόσυρση όλων των μέτρων στήριξης που είχαν υιοθετηθεί προκειμένου να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση. Από μία πρώτη ανάγνωση η πρόταση αυτή μπορεί να ερμηνευτεί ως δείγμα «εμπιστοσύνης» στο δυναμισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η πραγματικότητα είναι όμως είναι εντελώς διαφορετική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και κυρίως η Γερμανία οδηγούν τις εθνικές ευρωπαϊκές οικονομίες σε μία πρωτόγνωρη ύφεση προκειμένου να εξασφαλιστεί η δημοσιονομική σταθερότητα! Και για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται η ευημερία , η απασχόληση και η ανάπτυξη γίνονται θυσία στο «γερμανικό σύνδρομο» του πληθωρισμού.

Ακόμα και ο μεγαλύτερος ραντιέρης ο κ.Σόρος , λίγο μετά την διαρροή της επιστολής έσπευσε να επισημάνει ότι η Ευρώπη οδηγείται σε ύφεση και αποπληθωρισμό και σύντομα θα απειλείται από εθνικισμούς , κοινωνικές συγκρούσεις και εξαθλίωση μεγάλων ομάδων πληθυσμού. Ίσως ο μεγαλύτερος ραντιέρης του αιώνα να έχει συνειδητοποιήσει περισσότερο από τους ευρωπαίους εκλεγμένους ότι για  να υπάρχουν κέρδη θα πρέπει να υπάρχουν χρήματα. Και δεν μιλάμε για τα χρήματα των ισχυρών αλλά μιλάμε για τις αποταμιεύσεις των μικρών που είναι η κινητήρια δύναμη της οικονομίας.

Αλλά και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού η απάντηση ήταν καταπέλτης. Η ανάκαμψη είναι εύθραυστη και δεν επιτρέπει τέτοιου είδους πρωτοβουλίες , απάντησαν στην πρόκληση οι ΗΠΑ την ίδια ώρα που εφάρμοζαν ένα πρόγραμμα 1,5 δις. Δολαρίων προκειμένου να περιοριστούν οι κατασχέσεις κατοικιών στις πέντε πολιτείες που επλήγησαν περισσότερο από την ύφεση της αγοράς κατοικίας. Σίγουρα , τα στοιχεία για την μείωση των πωλήσεων κατοικιών 32% το Μάιο ήταν το σινιάλο για τον συναγερμό στην κατεξοχήν χώρα υπέρμαχο της ελεύθερης οικονομίας.

Ίσως οι συστηματικοί αναγνώστες της ηλεκτρονικής εφημερίδας αντιλήφθηκαν σήμερα μία σειρά ρεπορτάζ που ακολουθούσαν το ένα μετά το άλλο και ανεδείκνυαν όλα τα θέματα που προαναφέρθηκαν. Το ζήτημα είναι πλέον πιο καθαρό από ποτέ: Η Ευρώπη αλλάζει ρότα . Οι ηγέτες της εγκλωβισμένοι από τα οικονομικά προβλήματα των χωρών τους, τις σφυγμομετρήσεις , τις προσωπικές τους επιδιώξεις συναινούν σε αυτή την αλλαγή που επιβάλλει η γερμανική κυβέρνηση. Το ερώτημα που ανακύπτει πλέον είναι «το που στοχεύει η νέα Ευρώπη» . Σίγουρα οι στόχοι είναι εντελώς διαφορετικοί από εκείνους που είχαν στο μυαλό τους οι Ευρωπαίοι ΗΓΕΤΕΣ , που υπέγραφαν την συνθήκη της Ρώμης .

ΥΓ : Για τους μανιακούς της ιστορίας ο γράφων θα πρότεινε να μελετήσουν την πολιτική αλλά και τις μεθοδεύσεις που άρχισαν να ακολουθούνται από την επομένη της υπογραφής της συνθήκης των Βερσαλλιών από την τότε επίσημη γερμανική ηγεσία .

Ο πρόεδρος της Αlpha Βank κ. Ι. Κωστόπουλος είναι απο τους πλέον έμπειρους τραπεζίτες. Στην μακρόχρονη σταδιοδρομία του έχει δεί πολλά . Αποχωρήσεις μεγάλων ξένων τραπεζών, συγκρούσεις , την διαδικασία μεγέθυνσης του ομίλου του αλλά και της ίδιας της αγοράς μέσα σε λιγότερο απο 25 χρόνια.

Χθες ο έμπειρος τραπεζίτης επανέλαβε τη θέση του ότι η ελληνική αγορά δεν έχει χώρο για περισσότερα από 2,5 πιστωτικά ιδρύματα, με δεδομένο ότι το συνολικό ενεργητικό του εγχώριου συστήματος ανέρχεται στα 300 δισ. ευρώ. Οι περισσότεροι υποδέχτηκαν την τοποθέτηση αυτή με ενθουσιασμό .

Η αλήθεια είναι όμως, ότι σε μία μικρή αγορά , όπως είναι η ελληνική , οι μοναδικοί που έχουν να κερδίσουν απο μία προοπτική αυτή είναι οι ...τράπεζες και οι μέτοχοί τους .

Φανταστείτε ένα τραπεζικό σύστημα με λίγες μεγάλες επιχειρήσεις και πολλές μικρές.

Φανταστείτε τι μπορεί να προκύψει αν όλοι αυτοί που σήμερα που κτυπούν την πόρτα 10 τραπεζών είναι έχουν να διαλέξουν ανάμεσα σε 2,5 όπως λέει ο έμπειρος τραπεζίτης.

Φανταστείτε τις προσημειώσεις εκατοντάδων χιλιάδων σπιτιών και ενός εξίσου μεγάλου αριθμού επαγγελματικών ακινήτων να είναι στα συρτάρια 2,5 τραπεζών και όχι στα συρτάρια 10.

Φανταστείτε την αξία του χαρτοφυλακίου των επαγγελματικών ακινήτων τους. Για αυτό δεν χρειάζεται τίποτε άλλο παρά μία απλή πρόσθεση των δικτύων και των κεντρικών τους γραφείων αλλά και των χαρτοφυλακίων των θυγαστρικών τους εταιριών επενδύσεων.

Φανταστείτε τι θα γίνει με τα επιτόκια των δανείων αλλά και των καταθέσεων -ανάλογα την περίοδο και τις ανάγκες της αγοράς.

Φανταστείτε πόσο δύσκολο θα είναι, να πάρει κάποιος στεγαστικό δάνειο αν του κλείσει την πόρτα η 1 απο τις 2,5 τράπεζες. Το ίδιο ακριβώς μπορεί να ισχύσει και στην περίπτωση μίας μικρομεσαίας ή και μικρής κατασκευαστικής εταιρίας ή ακόμα και μίας μεσιτικής.

Η λίστα του "φανταστείτε" μπορεί να γίνει πολύ μεγάλη! Και όσο μεγαλύτερη γίνεται τόσο θα μεγαλώνει ο βαθμός εξάρτησης και συγκέντρωσης της αγοράς.

Φυσικά το πρόβλημα της επιβίωσης αλλά και της μεγέθυνσης των πιστωτικών ιδρυμάτων είναι τεράστιο. Αυτό άλλωστε αποδεικνύουν και οι επιλογές της ΕΚΤ η οποία σε όλη την Ευρώπη έδωσε αγώνα για να μή κλείσουν κάποιες απο αυτές δαπανώντας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εκατοντάδες δισ. ευρώ. Σίγουρα είναι μία αναγκαιότητα αφού για την οικονομία το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι ο "πνευμονας" και η "καρδιά" . Όμως με δεδομένες πλέον τις επιλογές του συστήματος -σε σημαντικά μικρότερο βαθμό του ελληνικού- στο παρελθόν μία τέτοια προοπτική σίγουρα δεν θα έκανε καλό στην όχι μόνο στην κοινωνία αλλά...

Με λίγα λόγια όταν το συμφέρον των μετόχων υπερισχύει των βασικών αρχών του ανταγωνισμού (όπως αυτές περιγράφονται στα πανεπιστημιακά εγχειριδια των πρωτοετών φοιτητών) τότε όλοι θα πρέπει να ανησυχούμε.

Η ελληνική κρίση ανέδειξε πολλά από τα προβλήματα που προσπαθούσε επιμελώς να "κρύψει κάτω από το χαλί" η Ε.Ε. για τουλάχιστον 10 χρόνια και τα οποία οξύνθηκαν με αφορμή την οικονομική κρίση που ξέσπασε στις ΗΠΑ πριν από δύο περίπου χρόνια. Ξαφνικά ο ευρωπαϊκός νότος αλλά και η Γαλλία η Μεγάλη Βρετανία και η Γερμανία ανακοίνωσαν προγράμματα δημοσιονομικής εξυγίανσης δισ. ευρώ . Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι μία τέτοια πολιτική εξασφαλίζει την δημοσιονομική σταθερότητα και κατ΄επέκταση την οικονομική την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Και όμως υπάρχουν τρία βασικά ερωτήματα τα οποία επιμελώς αποφεύγουν να απαντήσουν οι ευρωπαίοι ηγέτες.

Πρώτο ερώτημα: Τα ελλείμματα δημιουργήθηκαν σε σημαντικό βαθμό σε μία προσπάθεια να προστατευτούν τα πιστωτικά ιδρύματα των χωρών από την κρίση των "τοξικών ομολόγων". Αν ανατρέξει κανείς στα μέτρα στήριξης των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για το τραπεζικό σύστημα που υιοθετήθηκαν την διετία 2008-9 θα διαπιστώσει ότι είναι πολλαπλάσια από τα δημοσιονομικά οφέλη από τα μέτρα εξυγίανσης που εξαγγέλθηκαν. Για να το πούμε πιο απλά αν προσθέσει κανείς πόσο κόστισε το πακέτο διάσωσης των τραπεζών τότε θα διαπίστωνε ότι τα κεφάλαια που διοχετεύτηκαν αναλογούν σε ένα σημαντικό ποσοστό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Όσοι το αμφισβητούν δεν έχουν παρά να ανατρέξουν στις ανακοινώσεις που έγιναν τόσο από την Γερμανική όσο και από Βρετανική και Γαλλική κυβέρνηση για να σώσουν τα πιστωτικά τους ιδρύματα που είχαν μολυνθεί από τις επενδύσεις που έκαναν . Δηλαδή στο δίλλημα ΜΕΤΟΧΟΙ ή ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποφάσισαν να στηρίξουν τους πρώτους συνθλίβοντας κάθε έννοια ηθικής στην άσκηση πολιτικής.

Δεύτερο ερώτημα : Πόσο αποδοτική μπορεί να είναι η απόφαση να ασκηθεί η συγκεκριμένη οικονομική πολιτική σε μία περίοδο που η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι εύθραυστη ενώ σε όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες το φάντασμα της ανεργίας έχει ήδη κάνει την παρουσία της . Το σίγουρο είναι ότι η μείωση των δημόσιων δαπανών θα επηρεάσει την ανάκαμψη και θα αυξήσει ακόμα περισσότερο τα ποσοστά ανεργίας με άμεση επίπτωση τόσο στο χρόνο όσο και στο εύρος της ανάκαμψης ενώ ταυτόχρονα θα ενταθούν τα φαινόμενα της συγκέντρωσης πλούτου. Η περαιτέρω ελαστικοποίηση της εργασίας ίσως αποτελεί το αντίδωρο για την αύξηση των επενδύσεων. Όμως το πιθανότερο είναι να οδηγήσει σε κοινωνικές συγκρούσεις και περιθωριοποίηση μεγάλων ομάδων πληθυσμού σε όλη την διάρκεια ρηγκανοποίησης της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Τρίτο ερώτημα : Οι αλλαγές στο θεσμικό τρόπο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως αυτές εκφράστηκαν από την κυρία Μερκελ είναι συμβατές με το πλαίσιο της συνθήκης της Ρώμης; Πόσο δημοκρατική θα είναι μία Ευρώπη πολλών ταχυτήτων με πρώτο βιολί την Γερμανία και της χώρες της κεντρικής Ευρώπης και τον ευρωπαϊκό νότο να περιορίζεται είτε σε ρόλου κομπάρσου είτε σε ρόλο ευρωπαίου πολίτη δεύτερης κατηγορίας;

Κάθε απάντηση στα ερωτήματα απλώς είναι ένας διαφορετικός δρόμος που οδηγεί όμως σε μία απάντηση: η έλλειψη ηθικής, η απουσία κοινωνικής ευαισθησίας και η ενίσχυση του πολιτικού διαχωρισμού οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε αδιέξοδο...