Πτωτικά κινείται  το διατραπεζικό επιτόκιο euribor τριμήνου, το οποίο αποτελεί επιτόκιο αναφοράς για τα στεγαστικά δάνεια που έχουν συναφθεί -κυρίως- μετά το 2007. Το συγκεκριμένο επιτόκιο υποχώρησε στο 1,35% από 1,46% που ήταν στα μέσα Δεκεμβρίου. Μείωση κατά 1 μονάδα στο κόστος δανεισμού σημαίνει ότι ο δανειολήπτης που αποπληρώνει στεγαστικό δάνειο ύψους 200.000 ευρώ, 25ετούς διάρκειας, «κερδίζει» 100 ευρώ τον μήνα από τη μείωση της δόσης. Επίσης, όσοι έχουν τις προϋποθέσεις να λάβουν δάνειο, τα επιτόκια το 2012 θα είναι ιδιαίτερα ελκυστικά, κυρίως στη στεγαστική πίστη. Υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις που θέτουν οι τράπεζες και είναι: το εισόδημα, η ηλικία, περιουσιακά στοιχεία, βαθμός φερεγγυότητας, ποσοστό χρηματοδότησης (χρηματοδοτούν το 65% με 70% για αγορά στέγης). Αν υπάρχουν τα παραπάνω, το επιτόκιο για ένα νέο στεγαστικό δάνειο ξεκινά από το 3% με 3,5% περίπου. Πρόκειται δηλαδή για ιδιαίτερα δελεαστική τιμολόγηση, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι προθεσμιακές καταθέσεις έχουν σκαρφαλώσει πάνω από το 5%.

Μια απόφαση που εξέδωσε το Ειρηνοδικείο Ιωαννίνων που αφορά τον υπολογισμό των τόκων στα στεγαστικά δάνεια αποκάλυψε ένα ακόμα κόλπο των τραπεζών. Το δικαστήριο αποφάσισε την επιστροφή τόκων ύψους 4.000 ευρώ σε δανειολήπτη, ο οποίος είχε στεγαστικό δάνειο ύψους 45.000 ευρώ. Ο δανειολήπτης προσέφυγε στην δικαιοσύνη γιατί αμφισβητούσε τον τρόπο καθορισμού των επιτοκίων. Οι τράπεζες βάζουν τόκους στα δάνειά τους, ανάλογα με μερικές συνιστώσες: το τρέχον επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), το βασικό επιτόκιο του δανείου συν ένα ποσοστό 0,6%-0,7%, την ειδική εισφορά. Ανάλογα με τη διακύμανση του επιτοκίου της ΕΚΤ, κυμαίνεται και το αντίστοιχο των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες συνήθως εντάσσουν στις συμφωνίες για δάνεια με κυμαινόμενα επιτόκια ως εξής: ότι μπορούν να αυξομειώνουν το περιθώριο κέρδους τους κατά 3%, ανακοινώνοντας στον οφειλέτη το ακριβές ποσοστό της αλλαγής. Ετσι, αν το επιτόκιο της ΕΚΤ έπεφτε, θα έπρεπε να πέσει και αυτό των ελληνικών τραπεζών. Επεσε; Οχι και τόσο πολύ, όπως αποφάνθηκε το δικαστήριο. Εν ολίγοις, δέχτηκε ότι κακώς η τράπεζα δεν μείωνε και άλλο το επιτόκιό της, ακολουθώντας την πτώση του παρεμβατικού επιτοκίου της ΕΚΤ και ότι σε ένα σύνολο 14.500 ευρώ που εισέπραξε σε τόκους, θα πρέπει να επιστρέψει στο δανειολήπτη τα 3.360 ευρώ, συν το νόμιμο τόκο. Επίσης το δικαστήριο αποδέχτηκε την ακυρότητα των όρων της σύμβασης,όπου ορίζεται πώς τοκίζεται το ποσό και τι οφείλει να κάνει η τράπεζα με τα επιτόκια.

Η πολιτεία οφείλει να προσφέρει οικονομική βοήθεια σε υπερχρεωμένα νοικοκυριά, που επιχειρούν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους προς τις τράπεζες, όχι στο στάδιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού, αλλά κατά τη δικαστική διαδικασία. Αυτό τονίζει ο Συνήγορος του Καταναλωτή, απαντώντας σε ερώτημα καταναλωτικών ενώσεων. Η ανεξάρτητη αρχή ανέφερε ότι ο εξωδικαστικός συμβιβασμός είναι μεν χρήσιμος και οφείλει να αποτελεί προκαταρκτικό στάδιο της διαδικασίας, έχει όμως αποδειχτεί ατελέσφορος, εξαιτίας της άρνησης των τραπεζών να συναινέσουν στη ρύθμιση των οφειλών. "Ο Συνήγορος του Καταναλωτή δεν προτείνει τη διακοπή της διαδικασίας του εξωδικαστικού συμβιβασμού, στην πραγματικότητα η πρότασή του αφορά στη διακοπή της χρηματοδότησης της διαδικασίας και μόνο" καταλήγει στην ανακοίνωσή της.

Οι προσφυγές στη δικαιοσύνη για την τακτοποίηση οφειλών του παρελθόντος αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο, ενώ αρκετοί είναι οι δανειολήπτες που δικαιώνονται, πετυχαίνοντας διαγραφή μέρους των δανείων τους. Πρόκειται για νοικοκυριά με χαμηλά ή μηδενικά εισοδήματα, χωρίς περιουσιακά στοιχεία εύκολα ρευστοποιήσιμα, η πρώτη κατοικία των οποίων προστατεύεται από τους πλειστηριασμούς,

Με βάση τα τελευταία στοιχεία που παρουσιάστηκαν από τη Γενική Γραμματεία του Καταναλωτή, από το 2010 όταν θεσμοθετήθηκε με νόμο η πτώχευση φυσικών προσώπων, συνολικά έχουν υποβληθεί 7.500 αιτήσεις στα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας, ενώ έχουν δικαιωθεί 200 δανειολήπτες, που πέτυχαν το διακανονισμό των υπολοίπων τους. Πώς λειτουργεί ο νόμος Ο νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά δίνει τη δυνατότητα σε όσους έχουν υψηλά χρέη, χαμηλά εισοδήματα και δε διαθέτουν ακίνητη περιουσία, να «κερδίσουν» τις τράπεζες, σβήνοντας έως και το 100% της οφειλής τους.

Προβλέπονται 4 στάδια ρύθμισης:

1. Εξωδικαστικός συμβιβασμός. Ο δανειολήπτης είτε μόνος του ή με τη βοήθεια δικηγόρου, του Συνηγόρου του Καταναλωτή ή καταναλωτικών οργανώσεων, μπορεί να απευθυνθεί στην τράπεζα και να ζητήσει διακανονισμό της οφειλής του.

2. Αίτηση στο Ειρηνοδικείο. Σε περίπτωση που δεν τα βρει με την τράπεζα, υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο για να εξετάσει την περίπτωσή του. Η αίτηση περιλαμβάνει κατάσταση περιουσίας και εισοδημάτων οφειλέτη και συζύγου, κατάσταση απαιτήσεων πιστωτών και σχέδιο διευθέτησης οφειλών.

3. Συμβιβασμός ενώπιον Ειρηνοδικείου. Υπάρχει η δυνατότητα συμβιβασμού κατά την εξέταση της υπόθεσης στο Ειρηνοδικείο, με συμφωνία πιστωτών με απαιτήσεις άνω του 51% των οφειλών.

4. Δικαστική ρύθμιση οφειλών. Εάν όλα τα παραπάνω δεν πετύχουν, το δικαστήριο μετά τον έλεγχο, εφόσον κρίνει ότι δεν επαρκούν τα περιουσιακά στοιχεία και τα εισοδήματα του οφειλέτη για την αποπληρωμή των χρεών, προχωρά στη ρύθμιση των οφειλών.

Υπό προϋποθέσεις μπορεί να επιτευχθεί ακόμη και η διαγραφή μίας οφειλής στο σύνολό της. Για να ληφθεί τέτοια απόφαση θα πρέπει ο δανειολήπτης να μην έχει «ούτε εισοδήματα ούτε άλλα περιουσιακά στοιχεία» . Εάν το δικαστήριο εκτιμήσει ότι ο δανειολήπτης δεν πρόκειται να αποκτήσει μέσα στα επόμενα χρόνια εισόδημα, για παράδειγμα λόγω αναπηρίας, μπορεί να τον απαλλάξει 100% από την οφειλή του.

Αν πρόκειται για άνεργο, θα του παράσχει μία περίοδο χάριτος έως τεσσάρων ετών, αλλά κάποια στιγμή μετά από τουλάχιστον έξι μήνες μετά την έκδοση της απόφασης θα πραγματοποιήσει επανέλεγχο της υπόθεσης. Εφόσον διαπιστώσει ότι ο οφειλέτης έχει αποκτήσει εισοδήματα, θα ρυθμίσει ανάλογα το χρέος.