Στον αριθμό ρεκόρ -των 5.000-, έφτασαν τα αιτήματα που υποβάλλονται καθημερινά στις τράπεζες για ρύθμιση στεγαστικών, καταναλωτικών, επιχειρηματικών δανείων. Οι δανειολήπτες σπεύδουν μαζικά στις τράπεζες σε μια προσπάθεια να μειώσουν τις δόσεις των δανείων τους και το τραπεζικό δίκτυο έχει «φρακάρει» καθώς ο αριθμός των αιτημάτων φτάνει τις 100.000 το μήνα. Τα αιτήματα αφορούν είτε «πάγωμα» της οφειλής για 3 ή 6 μήνες, είτε αναχρηματοδοτήσεις, είτε επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου. Μάλιστα προκειμένου να βοηθηθούν οι πολίτες και να υπάρχει περιθώριο για επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου, έχει αυξηθεί το ανώτατο όριο της ηλικίας του δανειολήπτη στην λήξη του δανείου στα 80-85 έτη σήμερα από 70-75 έτη που ίσχυε ως τώρα. Σύμφωνα με τα τραπεζικά στελέχη η συντριπτική πλειοψηφία των αιτημάτων, καταλήγει σε ρύθμιση, και μάλιστα σε ποσοστό 90%. Δηλαδή ρυθμίζονται κάθε μήνα σχεδόν 90.000 δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Όπως λένε η ρύθμιση είναι «μονόδρομος» αφού διαφορετικά το δάνειο σε βγει σε καθυστέρηση και η τράπεζα θα πρέπει να λάβει μεγαλύτερες προβλέψεις για την κάλυψη του. Πολλά αιτήματα αφορούν συγκέντρωση οφειλών σε ένα δάνειο, ενώ οι περισσότερες τράπεζες για να προχωρήσουν σε τέτοιου είδους διακανονισμούς ζητάνε προσημείωση ακινήτου. Στην περίπτωση αυτή ο δανειολήπτης έχει αφ΄ ενός διπλό «πλεονέκτημα», δηλαδή χαμηλότερο επιτόκιο -σχεδόν ανάλογο με το επιτόκιο των στεγαστικών, αφού το δάνειο έχει εξασφαλίσεις-, και μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής. Το μειονέκτημα είναι ότι το ακίνητο του «δεσμεύεται» καθ΄ όλη τη διάρκεια του δανείου και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να το χάσει αν δεν είναι συνεπής στις πληρωμές του.

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των τραπεζικών στελεχών, φέτος θα πάνε σε ρύθμιση περισσότερα από 1 εκατομμύριο στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά δάνεια καθώς και πιστωτικές κάρτες. Ειδικά στο «πλαστικό χρήμα» τα δύο τελευταία χρόνια η συρρίκνωση είναι ραγδαία, τόσο στον αριθμό των πιστωτικών καρτών που κυκλοφορούν στην αγορά, όσο και στα υπόλοιπα. Μέσα στο 2011 καταργήθηκαν -είτε επειδή αποπληρώθηκαν και δεν ανανεώθηκαν, είτε επειδή μεταφέρθηκαν τα υπόλοιπα τους-, σχεδόν 500.000 πιστωτικές κάρτες. Μέχρι το τέλος του 2011 είχαν ρυθμιστεί δάνεια ύψους 50δισ ευρώ. Από τα 5.000 αιτήματα που δέχονται σήμερα οι τράπεζες, το 50% αφορά οφειλές από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες, το 20% τη ρύθμιση στεγαστικών δανείων και το 30% δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Παράλληλα συνωστισμός παρατηρείται και στα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας, καθώς έχουν κατατεθεί περισσότερες από 8.000 αιτήσεις, για τη ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων νοικοκυριών, όπως προβλέπει ο γνωστός νόμος Κατσέλη. Ενώ σε διαδικασία εξωδικαστικού συμβιβασμού -αποτελεί υποχρεωτικό βήμα πριν από την προσφυγή στο δικαστήριο-, βρίσκονται άλλες 15.000 δανειολήπτες. Μέχρι τώρα τα Ειρηνοδικεία της Αττικής έχουν εκδώσει περίπου 300 αποφάσεις. Οι μισές από αυτές τις αποφάσεις έχουν δικαιώσει τους δανειολήπτες, καθώς τα δικαστήρια προχώρησαν σε διακανονισμό της οφειλής και σε πολλές περιπτώσεις η ρύθμιση συνοδεύτηκε με «κούρεμα» (μικρό ή μεγαλύτερο) του αρχικού χρέους. Υπενθυμίζουμε ότι πρόσφατα το Ειρηνοδικείο Πειραιά, απάλλαξε συνταξιούχο δημόσιο υπάλληλο από οφειλή ύψους 121.000, διαγράφοντας το 83,5% του συνολικού χρέους του, ενώ το Ειρηνοδικείο Αθήνας διέγραψε το 70% οφειλής δανειολήπτριας, η οποία σε διάστημα 19 ετών θα πρέπει να καταβάλλει 54.000 ευρώ στη τράπεζα έναντι συνολικών οφειλών 176.000 ευρώ, ενώ το Ειρηνοδικείο Χαλκίδας απέρριψε πρόταση τράπεζας να εκποιηθεί δεύτερο ακίνητο που είχε ο δανειολήπτης προκειμένου να εξοφληθεί η οφειλή της.

Το 2010 και μέχρι το τέλος του 2011 είχαν ρυθμιστεί δάνεια -στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά- ύψους 25δισ ευρώ. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία το διάστημα Ιανουαρίου 2010- Ιουνίου 2011 είχαν ρυθμιστεί 126.000 στεγαστικά, 495.000 καταναλωτικά και 70.000 επιχειρηματικά δάνεια. Τα νούμερα αυτά στο τέλος του 2012, όπως όλα δείχνουν θα έχουν υπερδιπλασιαστεί. Ταυτόχρονα τα ποσοστά των καθυστερήσεων είναι εκρηκτικά. Στα στεγαστικά έχουν ξεπεράσει το 10% (αν υπολογιστούν και οι ρυθμίσεις) και ξεπερνούν τα 7,85δισ ευρώ οι καθυστερήσεις. Τα «κόκκινα» καταναλωτικά αντιπροσωπεύουν το 18% των υπολοίπων και ξεπερνούν τα 7δισ ευρώ, ενώ στα

Οι δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην αποπληρωμή των δόσεών τους έχουν συγκεκριμένες επιλογές ως προς τη ρύθμιση των οφειλών τους, ώστε να καταστούν εκ νέου εξυπηρετήσιμες. Συγκεκριμένα:

1 Αλλαγή των όρων εξόφλησης. Η πρώτη κίνηση που πρέπει να κάνουν όσοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξόφληση των δανείων τους είναι να απευθυνθούν στην τράπεζα με την οποία συνεργάζονται. Οι λύσεις που μπορούν να προσφέρουν τα πιστωτικά ιδρύματα ποικίλλουν και εξαρτώνται από το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πελάτης τους. Ετσι μπορούν να προχωρήσουν στις ακόλουθες ρυθμίσεις:

* Να παράσχουν μια περίοδο χάριτος που μπορεί να φθάσει ως και τα δύο-τρία χρόνια, κατά τη διάρκεια της οποίας ο πελάτης καταβάλλει μόνο τους τόκους του. * Να επιμηκύνουν την εναπομένουσα διάρκεια εξόφλησης του δανείου, ώστε να μειωθεί η μηνιαία δόση.

* Να αναστείλουν την πληρωμή των δόσεων για ένα διάστημα, το οποίο μπορεί να φθάσει ως και τα δύο έτη, ώσπου ο πελάτης να καταφέρει να αυξήσει τα εισοδήματά του.

* Εφόσον ο δανειολήπτης διαθέτει ακίνητη περιουσία την οποία είναι διατεθειμένος να προσημειώσει, υπάρχει η δυνατότητα μείωσης του επιτοκίου σε πολύ μεγάλο βαθμό και αύξησης της διάρκειας αποπληρωμής ακόμη και ως τα 30 έτη. Με τον τρόπο αυτόν η δόση πέφτει σε πάρα πολύ χαμηλά επίπεδα.

2 Αίτηση στο Ειρηνοδικείο. Σε περίπτωση που οι «διαπραγματεύσεις» με την τράπεζα δεν έχουν αποτέλεσμα, το επόμενο βήμα για τους δανειολήπτες αποτελεί η υποβολή αίτησης στο Ειρηνοδικείο, με στόχο τον δικαστικό διακανονισμό των οφειλών. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει και με τη βοήθεια ενός δικηγόρου ή καταναλωτικών οργανώσεων. Στην αίτηση θα πρέπει να αναγράφονται όλο το ιστορικό των δανειοδοτήσεων, η οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη, ενώ θα πρέπει να κατατεθεί και ένα προτεινόμενο σχέδιο διευθέτησης των οφειλών.

3 Εξωδικαστικός συμβιβασμός. Συνήθως, προτού η υπόθεση φθάσει στο δικαστήριο, υπάρχει νέα διαπραγμάτευση μεταξύ της τράπεζας και του δανειολήπτη, για την εξωδικαστική διευθέτηση της διαφωνίας. Εφόσον υπάρχουν δάνεια από πολλές τράπεζες, μπορεί να επιτευχθεί συμβιβασμός αν επέλθει συμφωνία πιστωτών με απαιτήσεις άνω του 51% των συνολικών οφειλών.

4 Δικαστική απόφαση. Σε περίπτωση που και αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν αίσιο τέλος, την τελική απόφαση για τη ρύθμιση των οφειλών παίρνει ο δικαστής. Το Ειρηνοδικείο μετά τον έλεγχο όλων των στοιχείων και εφόσον κρίνει ότι δεν επαρκούν τα περιουσιακά στοιχεία και τα εισοδήματα του οφειλέτη για την αποπληρωμή των δανείων του προχωρεί στη ρύθμισή τους. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει διαγραφή μέρους του χρέους. Το υπόλοιπο αποπληρώνεται σε διάστημα που μπορεί να φθάνει ως και τα 20 χρόνια, ενώ μπορεί να παρασχεθεί και περίοδος χάριτος ως και τέσσερα έτη.

Αμετάβλητο, στο ιστορικό χαμηλό επίπεδο του 1%, αναμένεται να διατηρήσει το βασικό επιτόκιο του ευρώ η ΕΚΤ κατά την αυριανή, πρώτη συνεδρίασή της για το 2012.

Στο μεταξύ συνεχίστηκε και τον Νοέμβριο η εκροή των καταθέσεων με τα υπόλοιπα να μειώνονται κατά 3,5δισ ευρώ περίπου και διαμορφώνονται στα 172,89δισ ευρώ από τα 176,4δισ ευρώ τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος. Ας σημειωθεί ότι στο τέλος του 2009 τα υπόλοιπα καταθέσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων ανέρχονταν στα 237,5δισ ευρώ. Μέσα σε 23 μήνες η σωρευτική μείωση στα υπόλοιπα έφτασε στα 65δισ ευρώ. Το ανησυχητικό για τους τραπεζίτες είναι ότι οι εκροές θα συνεχιστούν και μάλιστα με ένταση, καθώς πολλά νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μέσω των καταθέσεων τους «χρηματοδοτούν» πλέον τις ανάγκες τους. Μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις οι αναλήψεις γίνονται πλέον από το «κομπόδεμα» των 10.000 ή 20.000 ευρώ που ήταν η κατάθεση ανάγκης. Από τους λογαριασμούς αυτούς σηκώνονται πλέον χρήματα, για να καλυφθούν οι υποχρεώσεις προς την εφορία και να πληρωθούν τα χαράτσια.

Στο 11μηνο του 2011 οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 37δισ ευρώ, όταν οι προβλέψεις στις αρχές του 2011, τις εκτιμούσαν στα 19δισ ευρώ. Τώρα τα τραπεζικά στελέχη δεν αποκλείουν ότι μέχρι το τέλος του 2012 θα έχουν «φύγει» από τις τράπεζες σχεδόν 100δισ ευρώ.

Ξέμειναν από κεφάλαια κίνησης οι επιχειρήσεις και «πάγωσαν» τα δάνεια προς τα νοικοκυριά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, η συρρίκνωση στη δανειοδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων το τελευταίο 18μηνο ήταν δραματική. Τα υπόλοιπα των δανείων από τα 260,35δισ ευρώ τον Ιούνιο του 2011, υποχώρησαν στα τέλη Νοεμβρίου 2011 στα 249,9δισ ευρώ με το ρυθμό πιστωτικής επέκτασης να διαμορφώνεται στο -2,4% (σε ετήσια βάση). Το Νοέμβριο ο ρυθμός δανειοδότησης στο σύνολο της αγοράς ήταν αρνητικός, με την μηνιαία καθαρή ροή στο -1,267δισ ευρώ.

Ένα χρόνο πριν το Νοέμβριο 2010 ή καθαρή ροή ήταν επίσης αρνητική κατά 736εκ ευρώ. Τα δάνεια προς τα νοικοκυριά είναι «παγωμένα» το τελευταίο 12μηνο. Τα συνολικά υπόλοιπα από τα 118,2δισ ευρώ το Νοέμβριο του 2010 υποχώρησαν το Νοέμβριο του 2011 στα 113,38δισ ευρώ, με το ρυθμό πιστωτικής επέκτασης στο -3,8% σε ετήσια βάση. Τον Δεκέμβριο του 2010 ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης ήταν στο -1,2%. Αρνητική κατά 506εκ ευρώ ήταν και η καθαρή ροή χρηματοδότησης προς τους ιδιώτες τον περασμένο Νοέμβριο, έναντι επίσης αρνητικής καθαρής ροής (177εκ ευρώ) το Νοέμβριο του 2010. Σε ότι αφορά τα νοικοκυριά τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων συρρικνώθηκαν στα 78,5δισ ευρώ (και ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης στο -2,7%, από τα 80,5δισ ευρώ που ήταν το Νοέμβριο του 2010. Εξαιρετικά μεγάλη είναι η πτώση στο ρυθμό χρηματοδότησης στο κομμάτι της καταναλωτικής πίστης στο -6,7% με τα υπόλοιπα να μειώνονται στα 33,19δισ ευρώ από 35,44δισ ευρώ το Νοέμβριο του 2010. Επίσης η καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις το Νοέμβριο 2011 ήταν αρνητική κατά 614εκ ευρώ (από αρνητική καθαρή ροή 544εκ ευρώ τον αντίστοιχο μήνα 2010).

Ο ετήσιος ρυθμός της χρηματοδότησης προς επιχειρήσεις διαμορφώθηκε σε -0,5% από το +1,1% το Δεκέμβριο του 2010. Αναλυτικότερα, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων διαμορφώθηκε σε -1% από -0,9% τον προηγούμενο μήνα, ενώ ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των λοιπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, όπου περιλαμβάνονται και μεγάλου ύψους ενδο-ομιλικές συναλλαγές, ανήλθε σε 10% από 7,6% τον προηγούμενο μήνα. Η μεγαλύτερη «ύφεση» παρατηρείται στο δανεισμό των εμπορικών επιχειρήσεων στο -6%, στις μεταφορές πλην ναυτιλίας στο -6,9%, στον τουρισμό -1,5% και στις κατασκευές στο -3,3%.