Αλλάζει το καταναλωτικό πρότυπο της ελληνικής οικογένειας καθώς απο επίσημα στοιχεία προκύπτει ότι σταδιακά έχει αρχίσει να περιορίζει την κατανάλωση του σε σύγκριση με τις αρχές της δεκαετίας. Η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών ανήλθε στα 2.117,67 ευρώ (αύξηση 18,2% σε σύγκριση με το 2004). Η αύξηση αυτή σε πραγματικούς όρους, δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη τη μεταβολή των τιμών κατά το διάστημα 2004 – 2008, ανήλθε σε 6,8%, ενώ η αντίστοιχη αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών για την περίοδο 1998 – 2004 ανήλθε σε 12,2%, δηλαδή καταγράφεται μείωση της ανοδικής τάσης της καταναλωτικής δαπάνης από αγορές

• Για τη χρονική περίοδο 2004 – 2008 παρατηρείται μεταβολή του καταναλωτικού προτύπου και, ειδικότερα, μετατόπιση των δαπανών για διατροφή, ένδυση – υπόδηση, διαρκή καταναλωτικά και λοιπά αγαθά προς τις δαπάνες που αφορούν στη στέγαση, μεταφορές, εκπαίδευση και ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια .

• Το σχετικά μεγαλύτερο μέρος των δαπανών αφορά σε είδη διατροφής (16,4%) και ακολουθούν οι δαπάνες για μεταφορές (13,4%), ενώ το μικρότερο μέρος των δαπανών αφορά στην εκπαίδευση (3,1%).

• Η μεγαλύτερη άνοδος καταγράφεται στις δαπάνες για ξενοδοχεία, εστιατόρια και καφενεία (+33,4%) και στη στέγαση –ενοίκιο, ηλεκτρισμός, ύδρευση κλπ.– (+30,2%), ενώ μείωση καταγράφεται μόνο στις δαπάνες για οινοπνευματώδη ποτά και καπνό, η οποία οφείλεται στις δαπάνες για τσιγάρα, και ανέρχεται σε 4,4% .

Ο πόλεμος των συναλλαγματικών ισοτιμιών έχει ξεσπάσει στην παγκόσμια οικονομία .Οι μεγάλες οικονομίες χρησιμοποιούν τις ισοτιμίες των νομισμάτων τους για να επιταχύνουν τις εξαγωγές, να ενισχύσουν την παραγωγή τους και να θωρακίστούν προκειμένου να ανατιμετωπίσουν την ύφεση. Σε αυτό τον πόλεμο η ΕΕ απλώς παρακολουθεί αλλά ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία ακόμα και η Ινδία και η Βραζιλία παίζουν το δικό τους παιγνίδι. Στις ΗΠΑ η FED φαίνεται να έχει προχωρήσει στο σχεδιασμό της για την εφαρμογή μιας νέας φάσης πολιτικών ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας στην οικονομία των ΗΠΑ (που αναφέρεται ως QE2), κυρίως με την αγορά κρατικών ομολόγων ύψους έως και $ 1,0 δις. Η έναρξη της εφαρμογής της πολιτικής αυτής μπορεί τώρα να ανακοινωθεί από την επόμενη ανακοίνωση της FOMC στις 2-3 Νοέμ.’10 και αυτή η προοπτική έχει συμβάλει, αφενός στη μεγάλη πτώση των επιτοκίων των κρατικών ομολόγων (2ετή ομόλογα: 0,365%, 5ετή ομόλογα: 1,443%, 10ετή ομόλογα: 2,445%, 30ετή ομόλογα: 3,834%) και αφετέρου στην πτωτική πορεία του δολαρίου έναντι των κυριότερων νομισμάτων (1,3995 USD/EUR, 81,89 JPY/USD). Οι ανωτέρω εξελίξεις στον τομέα της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ λαμβάνουν μεγαλύτερη σημασία όταν θεωρούνται σε συνδυασμό με τους σχεδιασμούς πολιτικής των άλλων μεγάλων χωρών παγκοσμίως.

Η Ιαπωνική Κυβέρνηση από την πλευρά της έχει κάνει γνωστή την πολιτική της η οποία συμπεριλαμβάνει σημαντικές παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος για να αποτρέψει την περαιτέρω ανατίμηση του Γιέν έναντι του δολαρίου. Επίσης, η ΤτΙαπωνίας έχει ήδη ανακοινώσει τη δική της εκδοχή σημαντικών μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας στην οικονομία της Ιαπωνίας που επίσης συμβάλλει στην αποτροπή μιας περαιτέρω ανατίμησης του Γιέν.

Η Κυβέρνηση της Κίνας έχει αποδόσει την υπόσχεσή της για αύξηση της διακύμανσης της συναλλαγματικής ισοτιμίας του Yuan σε μια μικρή ανατίμηση του νομίσματός της έναντι του δολαρίου κατά 2,0% τους τελευταίους μήνες. Η ανατίμηση αυτή κρίνεται ανεπαρκής, αφού μεταφράζεται σε νέα υποτίμηση του Yuan και του δολαρίου έναντι του Ευρώ.

Οι περισσότερες αναδυόμενες οικονομίες, οι οποίες λειτουργούν με μεγάλα πλεονάσματα στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών τους, παρεμβαίνουν τώρα ανοικτά στις αγορές συναλλάγματος για να αποτρέψουν περαιτέρω ανατίμηση των νομισμάτων τους. Ήδη ο Υπ. Οικονομικών της Βραζιλίας έχει αναφερθεί ανοικτά στο θέμα των πολιτικών (του πολέμου) «προστασίας της συναλλαγματικής ισοτιμίας των νομισμάτων» από πολλές χώρες, πράγμα που μπορεί να έχει εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στην τακτική 6μηνιαία Έκθεση (Οκτώβριος 2010) επιβεβαιώνει την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας το 2010 και το 2011, λόγω κυρίως της ανάκαμψης του παγκόσμιου εμπορίου και του τομέα της βιομηχανίας. Ωστόσο επισημαίνει τους κινδύνους για την μελλοντική ανάπτυξη, κυρίως των αναπτυγμένων οικονομιών, λόγω των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής που εφαρμόζονται στις περισσότερες οικονομίες για τη μείωση του δημόσιου χρέους, αλλά και των προβλημάτων που συνεχίζουν να υφίστανται στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι διογκωμένες χρηματοδοτικές ανάγκες του δημόσιου τομέα περιορίζουν τη διαθεσιμότητα πιστώσεων και ασκούν αυξητικές πιέσεις στα επιτόκια. Συνεπώς πολλές κεντρικές τράπεζες θα χρειασθεί να συνεχίσουν τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας. Ταυτόχρονα οι νομισματικές και, ιδίως, οι δημοσιονομικές αρχές θα πρέπει να προετοιμάσουν αξιόπιστες στρατηγικές εξόδου από τις πολιτικές ενίσχυσης της εγχώριας ζήτησης και να εφαρμόσουν πολιτικές που θα κατατείνουν στη μείωση των ελλειμμάτων του δημόσιου τομέα τους. Αντίθετα, η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας θα στηριχθεί και πάλι στη δυναμική ανάκαμψη των αναπτυσσόμενων χωρών και κυρίως της Κίνας, λόγω της αποτελεσματικότητας των μέτρων που υιοθέτησαν μέχρι σήμερα. Ωστόσο ερωτηματικό παραμένει η συνέχιση της υψηλής ανάπτυξης και αυτών των οικονομιών τα επόμενα έτη, καθώς η βιωσιμότητά της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ζήτηση για τα προϊόντα τους στις αγορές των αναπτυγμένων οικονομιών. Για αυτό τον λόγο, κρίνεται αναγκαία η τόνωση της εγχώριας ζήτησης αυτών των πλεονασματικών χωρών, με την στήριξη και της κυμαινόμενης συναλλαγματικής ισοτιμίας των νομισμάτων τους. Με αυτά τα δεδομένα, το ΔΝΤ προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ το 2010:

α) Κατά 2,7% για τις ανεπτυγμένες χώρες (από 2,6% που προέβλεπε τον Ιούλ.’10), ενώ το 1ο 6μηνο.΄10 το ΑΕΠ σε αυτές τις οικονομίες αυξήθηκε κατά 3½%.

β) Κατά 7,1% το 2010 ) για τις αναδυόμενες οικονομίες, από 6,8% που προέβλεπε τον Ιούλ.’10.

γ) Κατά 4,8% και για την παγκόσμια οικονομία (από 4,6%), από 5 ¼% που σημειώθηκε το 1ο 6μηνο.΄10.

Επίσης, προβλέπει αύξηση του όγκου του παγκόσμιου εμπορίου κατά 11,4% το 2010, λόγω κυρίως της υψηλής αύξησης των εξαγωγών των ανεπτυγμένων οικονομιών κατά 11,0%, αλλά και των αναδυόμενων οικονομιών κατά 11,4% αντίστοιχα. Όσον αφορά τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ για το 2011, αυτές έχουν ως ακολούθως: Η αύξηση του ΑΕΠ στις ανεπτυγμένες οικονομίες εκτιμάται τώρα στο 2,2%, στις αναπτυσσόμενες οικονομίες κατά 6,4% και του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 4,2%. Η αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου το 2011 εκτιμάται στο 7,0%. Γενικά, το ΔΝΤ προβλέπει επιβράδυνση του αυξητικού ρυθμού της οικονομικής δραστηριότητας το 2ο 6μηνο.΄10 και το 1ο 6μηνο.΄11. Όσον αφορά τον πληθωρισμό, το ΔΝΤ θεωρεί ότι οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν εξαλειφθεί στις αναπτυγμένες οικονομίες, καθώς ο πληθωρισμός εκτιμάται στο 1,4% το 2010 και 1,3% το 2011, ενώ στις αναπτυσσόμενες ο πληθωρισμός εκτιμάται στο 6,2% το 2010 και στο 5,2% το 2011. Η ανάκαμψη στο 1ο 6μηνο.’10 στηρίχθηκε στην αυξητική πορεία των αποθεμάτων, στην διαφαινόμενη εξομάλυνση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και στα μέτρα ενίσχυσης της ζητήσεως μέσω της νομισματικής και της δημοσιονομικής πολιτικής που ελήφθησαν σχεδόν σε όλες τα χώρες του κόσμου για να διευκολυνθεί η έξοδος των οικονομιών από τη βαθειά ύφεση του 1ου 6μήνου.’09. Όσον αφορά τις ΗΠΑ, η ταχεία ανάκαμψη της οικονομίας το 1ο 6μηνο.΄10 στηρίχθηκε στο ισχύον σημαντικό δημοσιονομικό πακέτο μέτρων στήριξης της οικονομίας, αλλά και στην εξαιρετικά χαλαρή και αποτελεσματική νομισματική πολιτική. Ωστόσο, ήδη από το 2ο 3μηνο.΄10, η αύξηση του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε έναντι του 1ου 3μηνου.΄10, ενώ περαιτέρω επιβράδυνση αναμένεται τα επόμενα 3μηνα λόγω κυρίως της αναμενόμενης επιβράδυνσης της κατανάλωσης. Όσον αφορά την κατανάλωση, το ΔΝΤ σημειώνει ότι: α) ο καθαρός πλούτος των νοικοκυριών έχει μειωθεί, β) συνεχίζεται η πτωτική πορεία της αγοράς ακινήτων, ενώ γ) και η αγορά εργασίας συνεχίζει να αποτελεί αρνητικό παράγοντα, καθώς το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 9,7% το 2010 και 9,6% το 2011, από 9,3% το 2009. Το ΔΝΤ προβλέπει τώρα αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 2,6% και 2,3% το 2010 και 2011 αντίστοιχα. Εκτιμά δηλαδή ότι η ανεργία δεν θα μειωθεί ούτε το 2011, παρά την ικανοποιητική ανάπτυξη της οικονομίας. Ήδη η FED σχεδιάζει να λάβει αποφασιστικά νέα μέτρα ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας, κυρίως για να αποτρέψει αυτό το εξαιρετικά αρνητικό ενδεχόμενο.

Τη χρονική περίοδο 2004 - 2008 παρατηρείται μεταβολή του καταναλωτικού προτύπου και, ειδικότερα, μετατόπιση των δαπανών για διατροφή, ένδυση υπόδηση, διαρκή καταναλωτικά και λοιπά αγαθά προς τις δαπάνες που αφορούν στη στέγαση, μεταφορές, εκπαίδευση και ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια. Το σχετικά μεγαλύτερο μέρος των δαπανών αφορά σε είδη διατροφής (16,4%) και ακολουθούν οι δαπάνες για μεταφορές (13,4%), ενώ το μικρότερο μέρος των δαπανών αφορά στην εκπαίδευση (3,1%). Η μεγαλύτερη άνοδος καταγράφεται στις δαπάνες για ξενοδοχεία, εστιατόρια και καφενεία (+33,4%) και στη στέγαση ενοίκιο, ηλεκτρισμός, ύδρευση κλπ. (+30,2%), ενώ μείωση καταγράφεται μόνο στις δαπάνες για οινοπνευματώδη ποτά και καπνό, η οποία οφείλεται στις δαπάνες για τσιγάρα, και ανέρχεται σε 4,4%.