Εκθεση κόλαφος

Η πιο έντονη περιβαλλοντική οπισθοδρόμηση στη χώρα μας στα χρόνια της οικονομικής κρίσης καταγράφεται στην 9η ετήσια έκθεση του WWF Ελλάς που τιτλοφορείται «Δεσμεύσεις για εφαρμογή – Η περιβαλλοντική νομοθεσία στην Ελλάδα». Η έκθεση καταγράφει ραγδαίο περιβαλλοντικό πισωγύρισμα σε εποχές διάτρητης έως ανύπαρκτης νομοθεσίας για το περιβάλλον. Σε σημαντικό βαθμό, η οπισθοδρόμηση αποτέλεσε ξεκάθαρη κυβερνητική επιλογή με πρόσχημα την κρίση, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ήλθε ως απόρροια των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας, αναφέρεται. Σημειώθηκε όμως και μια πρωτόγνωρη υποβάθμιση της ποιότητας της νομοθέτησης, με διάσπαρτες διατάξεις για παρόμοια θέματα σε εντελώς άσχετα νομοθετήματα και διεθνείς συμβάσεις, αλλά και ρυθμίσεις που είναι κακογραμμένες ή και ακατανόητες από το κοινό.

Από το 2011, οπότε άρχισαν να γίνονται ευρύτερα αισθητές οι πολλαπλές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, ξεκίνησε μια αδιάκοπη πορεία καταιγιστικής απώλειας πολύτιμου περιβαλλοντικού κεκτημένου, η οποία σημείωσε ύφεση κατά την περίοδο της μεταβατικής κυβέρνησης Πικραμμένου, αλλά στη συνέχεια εντάθηκε δίχως αναστολές. Οπως προκύπτει από τα δεδομένα και της φετινής έκθεσης, η οικονομική κρίση χρησιμοποιείται ασύστολα ως πολιτική δικαιολογία για εκπτώσεις στην περιβαλλοντική νομοθεσία και πολιτική. Με αιχμή τις πολιτικές που αποτελούν σαφείς μνημονιακές δεσμεύσεις και με δεδομένο ότι το Μνημόνιο δεν περιέχει αναφορές και δεν περιλαμβάνει μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, πολλά διαφορετικά υπουργεία έβαλαν στο στόχαστρο την περιβαλλοντική νομοθεσία που επηρεάζει τον τομέα πολιτικής ευθύνης τους μέσα από απανωτές τροποποιητικές πρωτοβουλίες από διαφορετικά υπουργεία. Σε μερικές όμως περιπτώσεις, οι κατευθύνσεις για περιβαλλοντικές εκπτώσεις προήλθαν όντως από την τρόικα ή την Task Force. Κατά την περίοδο αναφοράς που καλύπτεται από τη φετινή έκθεση (Ιούνιος 2012 – Μάιος 2013), οι τομείς που υπέστησαν τα σημαντικότερα πλήγματα ήταν η νομοθεσία για την πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία, τη χωροταξία και τις χρήσεις γης, την περιβαλλοντική αδειοδότηση και την προστασία δασών και αιγιαλών. Οι κυριότερες εξελίξεις που σημάδεψαν την περίοδο αναφοράς ήταν:

● Η πρακτική διάλυση του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών και η δίχως λογική και οικονομικό αντίκρισμα για τον κρατικό προϋπολογισμό βιαστική νομοθετική ρύθμιση για καταργήσεις ή και συγχωνεύσεις των φορέων διαχείρισής τους.

● Οι απανωτές προσβολές υποβάθμισης του περιβαλλοντικού δικαίου με ρυθμίσεις και νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Τουρισμού για «επιτάχυνση» των μεγάλω

ν τουριστικών επενδύσεων. ● Ο περιορισμός στο 2,5% των ανά έτος διαθεσίμων του Πράσινου Ταμείου και τα πρώτα πλήγματα στην ανεξαρτησία και επιστημονική επάρκεια της διοίκησής του.

● Η παραχώρηση σε επιχείρηση ιδιωτικού δικαίου της ιδιοκτησίας και διαχείρισης δημόσιων γεωχωρικών δεδομένων που πρέπει, με βάση κοινοτική νομοθεσία, να διατίθενται από το Δημόσιο δωρεάν στο κοινό.

Σημαντικές εξελίξεις σημειώθηκαν και στο επίπεδο της νομολογίας, με πλέον αξιοσημείωτη την απόφαση του Δικαστηρίου της Ε.Ε. για την υπόθεση του Αχελώου, με την οποία απαντώνται 14 προδικαστικά ερωτήματα που έθεσε το Συμβούλιο της Επικρατείας για την ερμηνεία κοινοτικών οδηγιών. Παρά όμως τη σαφώς διαφαινόμενη νέα ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, οι πολιτικές ηγεσίες των συναρμόδιων υπουργείων λαμβάνουν την απόφαση ότι το έργο θα συνεχιστεί με επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού και δίχως σ’ αυτό το έργο η κρίση να αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα. Επίσης σημαντική, αλλά πάντα θλιβερή, εξέλιξη ήταν η ανακοίνωση από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης της καταδίκης της Ελλάδας για την τραγική κατάσταση της λίμνης Κορώνειας – ένα οικολογικό έγκλημα με βαθιές πολιτικές διαστάσεις, που πλέον χρονίζει απαράδεκτα.