Σε... διασπορά της περιουσίας τους επιδόθηκαν χιλιάδες «εύποροι» ιδιοκτήτες ακινήτων κατά τις τελευταίες ημέρες του χρόνου, φοβούμενοι –και όχι άδικα– ότι το 2017 θα φέρει νέα «φοροεπιδρομή» στη μεσαία και στη μεγάλη ακίνητη περιουσία. Στα συμβολαιογραφικά γραφεία αλλά και στα τμήματα κεφαλαίου των ΔΟΥ η κίνηση αυξήθηκε κατακόρυφα τις τελευταίες εβδομάδες από ιδιοκτήτες που έσπευσαν να κάνουν μεταβιβάσεις, προκειμένου να προλάβουν τις επιβαρύνσεις από την επικείμενη επιβολή του συμπληρωματικού φόρου στα αγροτεμάχια ή ακόμη και από τη σχεδιαζόμενη αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ από έναν νέο φόρο κατοχής ακινήτων, ο οποίος μοιραία θα επιβαρύνει τις μεσαίες και μεγάλες ιδιοκτησίες προκειμένου να αποφέρει έσοδα άνω των 3,2 δισ. ευρώ. Ετσι, στα στατιστικά στοιχεία του φόρου κατοχής ακινήτων της επόμενης χρονιάς, θα φανεί ακόμη μεγαλύτερος κατακερματισμός της ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων. Μετά και τη μείωση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, (η οποία ίσχυσε αναδρομικά από τον Μάιο του 2015) μόλις οι 7 στους 100 ιδιοκτήτες εμφανίζονται με περιουσίες άνω των 200.000 ευρώ έκαστος. Οι δωρεές και οι γονικές παροχές της πλήρους ή της ψιλής κυριότητας σε συγγενείς πρώτου βαθμού ήταν οι δημοφιλέστερες μεταβιβάσεις των τελευταίων ημερών του χρόνου. Γονείς σπεύδουν να μεταβιβάσουν ακίνητα στα παιδιά τους προκειμένου να περιορίσουν την επιβάρυνση. Το αφορολόγητο του συμπληρωματικού φόρου (200.000 ευρώ) είναι ατομικό. Ετσι, ένας γονιός με ακίνητη περιουσία 400.000 ευρώ, μεταβιβάζοντας ακίνητα 200.000 ευρώ στο παιδί του, καταφέρνει να μηδενίσει την επιβάρυνση από τον συμπληρωματικό φόρο, τόσο για τον ίδιο όσο και για το παιδί του. Στις πολύ μεγάλες περιουσίες, οι ιδιοκτήτες επιλέγουν και τη λύση της μεταβίβασης των ακινήτων σε εταιρεία η οποία δημιουργείται αποκλειστικά για την καλύτερη φορολογική διαχείριση των ακινήτων. Οταν τα ακίνητα φορολογούνται στο όνομα του φυσικού προσώπου, οι συντελεστές υπολογισμού του συμπληρωματικού φόρου φτάνουν ακόμη και στο 1,15%. Αντίθετα, ο συμπληρωματικός φόρος των εταιρειών υπολογίζεται με συντελεστή 0,55% για τα ακίνητα που αξιοποιούνται και με 0,1% για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούνται. Το «σπάσιμο» της αξίας των ακινήτων είναι εξαιρετικά διαδεδομένη διαδικασία στις τάξεις των Ελλήνων ιδιοκτητών, οι οποίοι από την προηγούμενη 10ετία έσπευδαν να τη μοιράσουν προκειμένου να αποφύγουν τις επιβαρύνσεις του ΦΜΑΠ. Είναι ενδεικτικό ότι το 2016 ο συμπληρωματικός φόρος ακινήτων στα φυσικά πρόσωπα απέφερε μόλις 387 εκατ. ευρώ (έναντι 362 εκατ. ευρώ το 2015), παρά το γεγονός ότι η αξία των ακινήτων που υπήχθη σε συμπληρωματικό φόρο έφτασε στα 471 δισ. ευρώ (έναντι 546 δισ. ευρώ το 2015). Ο κατακερματισμός της ακίνητης περιουσίας, που θα δυσκολέψει την κυβέρνηση να εφαρμόσει το σχέδιο μετατόπισης των φορολογικών βαρών στη «μεγάλη» ακίνητη περιουσία,

Αύξηση του ΕΝΦΙΑ έως και 50% για τους «έχοντες» εξετάζει το υπουργείο Οικονομικών με στόχο τη μείωση ή ακόμη και το μηδενισμό του φόρου για τα πολύ χαμηλά στρώματα με κατοικίες αξίας 100.000 ευρώ και κάτω. Στόχος της κυβέρνησης είναι να παρουσιαστούν εντός της άνοιξης οι αλλαγές στον πολυσυζητημένο φόρο ακινήτων, οι οποίες θα φέρουν ριζικές ανατροπές. Για αυτό είναι πιθανόν ο ΕΝΦΙΑ, να μετονομαστεί .Τα σενάρια της κυβέρνησης, είναι η φορολόγηση με βάση το σύνολο της ακίνητης περιουσίας κι όχι το είδος του ακινήτου. Δηλαδή, υπάρχει το ενδεχόμενο να βρεθούν φορολογούμενοι που είναι κάτοχοι ενός ακινήτου σε μια μεσοαστική περιοχή της χώρας κι ενός εξοχικού στη δυσάρεστη θέση να πληρώνουν επιπλέον χρήματα.Έτσι ,ο καινούργιος φόρος που θα προκύψει να υπολογίζεται με ενιαία κλίμακα φορολογικών συντελεστών επί του συνόλου των πραγματικών (εμπορικών) φορολογητέων αξιών όλων των κτισμάτων, των οικοπέδων, των αγροτεμαχίων που απαρτίζουν τη συνολική ακίνητη περιουσία κάθε φυσικού προσώπου. Παράλληλα, εξετάζεται , να υπάρξει αφορολόγητο για κατοικίες αξίας 100.000 ευρώ γεγονός που σημαίνει ότι οι υπόλοιποι θα επιβαρυνθούν από 50% έως και 65% παραπάνω από όσα σήμερα πληρώνουν.Επιπλέον, στο υπ. Οικονομικών υπογραμμίζεται η «ανάγκη σύνδεσης του ΕΝΦΙΑ με το Περιουσιολόγιο». Υπάρχουν ακόμη σκέψεις σύνδεσης με το Ε2 που αφορά στην είσπραξη ενοικίων, ώστε να φαίνεται τι εισόδημα έχει κάποιος από ενοίκια, ποσά ακίνητα κατέχει και αναλογικά θα ανεβάζει τον φόρο. .

Αν και η απόφαση του ΣτΕ προβλέπει ότι οι αξίες στις τέσσερις περιοχές θα έπρεπε να διορθωθούν έως το τέλος του περασμένου έτους, ακόμη δεν έχει γίνει τίποτε και δεν φαίνεται να έρχεται σύντομα η διόρθωση. Υπενθυμίζεται ότι στο ΣτΕ είχαν προσφύγει τέσσερις δήμοι ζητώντας να ακυρωθεί η απόφαση του Μαΐου 2016 σύμφωνα με την οποία οι αντικειμενικές αξίες δεν είχαν αλλάξει επειδή η τιμή ζώνης σε αυτές ήταν πάνω από 4.050 ευρώ. Πρόκειται για τη Φιλοθέη, το Ψυχικό, το Νέο Βουτζά και τους Δελφούς. Το ΣτΕ έκρινε ότι δεν ελήφθησαν υπόψη για την απόφαση οι πραγματικές συνθήκες στην αγορά ακινήτων, ζητώντας εμμέσως πλην σαφώς από το υπουργείο Οικονομικών να προχωρήσει σε μείωση των αντικειμενικών. Μάλιστα, έθεσε και προθεσμία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2016. Με δεδομένο ότι ο ΕΝΦΙΑ υπολογίζεται με βάση τις αξίες που ισχύουν την 1η κάθε έτους, ο υπολογισμός του φόρου για το 2016 τουλάχιστον σε αυτές τις τέσσερις περιοχές θα γινόταν με τις νέες αξίες. Επιπλέον, οι αλλαγές σε αυτές τις περιοχές θα αποτελούσαν και τον πιλότο για τη συνολική αναμόρφωση των αντικειμενικών με την καθιέρωση νέων τιμών που θα είναι ευθυγραμμισμένες με τις εμπορικές αξίες. Η αλλαγή αυτή αποτελεί και μνημονιακή υποχρέωση που πρέπει να εκπληρωθεί έως τον ερχόμενο Ιούνιο. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες , όλος ο σχεδιασμός αυτός προχωρά με ρυθμό χελώνας. Στο υπουργείο Οικονομικών έχει συσταθεί επιτροπή για να αναμορφώσει τις αντικειμενικές αξίες στις τέσσερις περιοχές, ωστόσο υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στη συλλογή στοιχείων για τις εμπορικές αξίες με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή το ΥΠΟΙΚ να μην συμμορφώνεται με απόφαση του ΣτΕ. Παράλληλα, ενώ έχουν συσταθεί επιτροπές για την αναμόρφωση συνολικά του συστήματος των αντικειμενικών αξιών, και αυτός ο σχεδιασμός προχωρά με πολύ αργούς ρυθμούς διότι υπάρχουν σημαντικά προβλήματα και εμπόδια. Κατ’ αρχάς δεν υπάρχουν αξιόπιστες και ολοκληρωμένες πηγές δεδομένων για τις εμπορικές αξίες στην κτηματαγορά.

Στο προσκήνιο επανέρχονται τα σενάρια για «φόρο περιουσίας», δηλαδή για μια νέα επιβάρυνση που θα επιβάλλεται επί του συνόλου της περιουσίας των φορολογούμενων. Η δημιουργία του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου, ενός «πόθεν έσχες» για όλους τους Ελληνες δηλαδή, βάζει τις βάσεις για την κατάργηση μεν του ΕΝΦΙΑ αλλά για την υλοποίηση ενός ευρύτερου σχεδιασμού εφαρμογής ενιαίους φόρου περιουσίας. Ο,τι, λοιπόν, δηλώνεται στο περιουσιολόγιο θα μπορεί και να φορολογείται ενιαία. Ακίνητη περιουσία, μετοχές, ομόλογα, χρυσός, άλλα τιμαλφή αλλά και οι καταθέσεις στις τράπεζες θα μπορούν να αποτελούν την φορολογήσιμη ύλη. Με κάποιους κλιμακωτούς συντελεστές και με εξαιρέσεις θα μπορούσε να επιβληθεί ένας φόρος επί της αξίας της κινητής και ακίνητης περιουσίας που δηλώνει κάποιος. Ακόμη και των καταθέσεων ή των χρημάτων στο στρώμα (που το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο απαιτεί να δηλώνονται). Παρά το γεγονός ότι το υπουργείο Οικονομικών λέει ότι το περιουσιολόγιο γίνεται για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, εκτιμάται ότι γίνονται σκέψεις για έναν τέτοιον φόρο, κάτι που, όμως, θα μπορούσε να δημιουργήσει κλίμα ανασφάλειας στους επενδυτές και να χειροτερεύσει το φαινόμενο της απόκρυψης κεφαλαίων. Υπενθυμίζεται ότι το περιουσιολόγιο σε πρώτη φάση θα περιλαμβάνει τις τραπεζικές καταθέσεις, τα ακίνητα και δαπάνες πολυτελείας που γίνονται για αγορές αυτοκινήτων ή δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία και σε δεύτερη φάση θα ενταχθούν έργα τέχνης και κοσμήματα, ακόμη και... ίππους που διαθέτει κάποιος. Εφόσον αυτά είναι ασφαλισμένα, τα στοιχεία θα αποσταλούν από τις εταιρείες και τους οίκους στους οποίους έχει γίνει η ασφάλιση ή η εκτίμηση. Με τον τρόπο αυτό, το υπουργείο Οικονομικών θα έχει πλήρη εικόνα της περιουσιακής κατάστασης κάθε φορολογουμένου, με αποτέλεσμα να περιοριστεί σημαντικά η φοροδιαφυγή. Για τα περιουσιακά στοιχεία που δεν θα δηλωθούν μετά το τέλος της διαδικασίας, το υπουργείο Οικονομικών πέραν της φορολόγησής τους θα επιβάλει πρόστιμα και προσαυξήσεις, ενώ θα γίνονται και οι σχετικές διώξεις.