Γιατί θα αργήσει η ανάκαμψη

του Παρατηρητή

Για να κατανοήσει κανείς τη κοινωνία δεν έχει παρά να στήσει αυτί στις συζητήσεις των συνανθρώπων του. Η αλήθεια είναι ότι για αρκετές δεκαετίες ήμουν συνειδητός ωτακουστής. Ετσι θυμάμαι ότι , στα τέλη της δεκαετίας του ΄90 οι έλληνες συζητούσαν μεταξύ τους για μετοχές . Η πιο συνηθισμένη ερώτηση; Ξέρεις κανένα καλό χαρτί; Στα μέσα της δεκαετίας του πέρασε όλοι έψαχναν τις ευκαιρίες στα ακίνητα. Ήταν οι εποχές της αλαζονείας. Μία αλαζονεία που προέρχονταν από την αίσθηση ότι τίποτε δεν ήταν ακατόρθωτο. Ακόμα και η έννοια του ονείρου είχε αρχίσει να ξεφτίζει καθώς οι έλληνες αισθάνονταν ότι πλέον όλα είναι εφικτά.

Προχθές βρέθηκα στο Κολωνάκι. Από την Πλουτάρχου, πέρασα στην Αλωπεκής και από εκεί στην Πατριάρχου Ιωακείμ και στην Κανάρη. Τα περισσότερα ημιυπόγεια μαγαζιά άδεια και εγκαταλελειμμένα. Στη ίδια κατάσταση και πολλά προβεβλημένα μαγαζιά της Πατρ. Ιωακείμ και της Κανάρη. Η αλήθεια ήταν ότι ελάχιστοι άνθρωποι στέκονταν μπροστά στις βιτρίνες και ακόμα λιγότεροι μέσα στα μαγαζιά. Ίσως , γιατί οι τιμές στις βιτρίνες προσγείωναν στην πραγματικότητα της οικονομικής ανέχειας όχι μόνο εκείνους που δεν είχαν τα χρήματα για να ψωνίσουν αλλά και εκείνους που ντρέπονταν να κυκλοφορήσουν στους δρόμους μίας χειμαζόμενης οικονομικά πόλης με τσάντες που υποδήλωναν ακριβές αγορές. Μία τρελή ιδέα πέρασε από το μυαλό μου: Η ύφεση αποκατέστησε την έννοια του ονείρου και εξαφάνισε την αλαζονεία «του όλα μπορώ να τα κάνω».

Αυτή η ιδέα , σφυροκοπούσε το μυαλό μου μέχρι να φθάσω στο καφέ του Νομισματικού Μουσείου, στην Πανεπιστημίου . Εκεί προσπάθησα να στήσω αυτί στα διπλανά τραπέζια. Ελάχιστες οι συζητήσεις για τις διακοπές που πέρασαν αφού όλοι είχαν ως αγαπημένο θέμα «το τι θα γίνει αύριο». Οι λέξεις που κυριαρχούσαν ήταν : χρεωκοπία, δραχμή, εφορία, δουλειά, τράπεζες. Και πίσω από αυτές η αγωνιώδης ερώτηση: τι θα γίνει αύριο; Την ίδια ακριβώς ερώτηση μου έθεσε ο διαπρεπής νομικός τον οποίο συνάντησα.

«Δεν ξέρω. Κανείς δεν ξέρει. Αυτό που ζούμε είναι πρωτόγνωρο όχι μόνο για την Ελλάδα και τους έλληνες αλλά και για ολόκληρη την υφήλιο. Τουλάχιστον εμείς, οι απλοί άνθρωποι, ζούμε καταστάσεις εντελώς καινούργιες αφού η παγκοσμιοποίηση, η ενιαία Ευρώπη, η Κίνα, το αμερικάνικο χρέος, η…. είναι τα καινούργια δεδομένα που κανείς δεν μπορεί ούτε να αξιολογήσει ούτε να μετρήσει. Η θυσία του ουμανισμού στον οικονομικό ορθολογισμό είναι το καινούργιο δεδομένο στην παγκόσμια πολιτική αρένα η οποία για πρώτη φορά σε περίοδο ειρήνης αποδέχεται με περισσή ευκολία την αναγκαιότητα της ύπαρξης «αναλώσιμων οικονομικά ενεργών ανθρώπων.», του απάντησα συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα ότι όσο χάνεται η ανθρώπινη αλαζονεία τόσο απομακρύνεται η προοπτική να είναι ο περίφημος «λαϊκός καπιταλισμός» , η κινητήρια δύναμη για την ανάκαμψη.

Η επανεκκίνηση της οικονομίας το δίχως άλλο δεν θα προέλθει από τον ταξιτζή, ούτε από τον ιδιωτικό υπάλληλο, ή τον μικροεργολάβο ή τον μικρέμπορο. Όλοι εμείς , θα είμαστε αυτή την φορά , θεατές αφού μόλις χάσαμε την αλαζονεία και τα όνειρα μας ξαναέγιναν όνειρα στο μόνο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι στην επιβίωση.