Παγίδα τεκμηρίων για να πιάσει έως και τρία εκατομμύρια φορολογουμένους που δηλώνουν εισοδήματα χαμηλότερα από τα πραγματικά τους έχει στήσει φέτος το υπουργείο Οικονομικών, προσδοκώντας έξτρα έσοδα ενός δισ. ευρώ. Φέτος τα τεκμήρια είναι αυξημένα έως και κατά 200% σε σχέση με πέρυσι, απειλώντας ακόμα και φορολογουμένους των οποίων η περιουσία εξαντλείται σε ένα σπίτι και ένα αυτοκίνητο και το εισόδημά τους κυμαίνεται στα όρια του αφορολογήτου των 5.000 ευρώ. Για παράδειγμα, για φορολογούμενο με κύρια κατοικία 50 τετραγωνικών μέτρων και ένα αυτοκίνητο 1.200 κυβικών το τεκμαρτό εισόδημα φτάνει τα 9.000 ευρώ (3.000 ευρώ οι δαπάνες διαβίωσης, 2.000 ευρώ για το σπίτι και 4.000 ευρώ για το αυτοκίνητο) οδηγώντας σε φόρο ύψους 400 ευρώ. Αν ο συγκεκριμένος φορολογούμενος έχει δηλώσει εισόδημα 5.500 ευρώ, θα φορολογηθεί για το τεκμαρτό των 9.000 ευρώ - εκτός κι αν επικαλεστεί ένα από τα «όπλα» που έχει στη διάθεσή του, με βάση την ισχύουσα φορολογική νομοθεσία, για να καλύψει τα τεκμήρια. Δάνεια από συγγενείς ή τράπεζες, πώληση περιουσιακών στοιχείων, γονική παροχή ή δωρεά χρηματικών ποσών, αποταμιεύσεις παλαιότερων ετών, ανάλωση εφάπαξ αποζημιώσεων που δεν θεωρούνται εισόδημα και κέρδη από τυχερά παιχνίδια αναγνωρίζονται από τη φορολογική νομοθεσία ως μέσα κάλυψης των τεκμηρίων. Συγκεκριμένα, η φορολογική νομοθεσία παρέχει τα εξής όπλα:

1. Αποταμιεύσεις παλαιότερων ετών. Ο φορολογούμενος μπορεί να ανατρέξει στις προηγούμενες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και να συγκεντρώσει τα ποσά που «περισσεύουν» από τα δηλωθέντα εισοδήματα αφαιρουμένων των αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης. Συγκεκριμένα, για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου που σχηματίστηκε κάθε προηγούμενο έτος λαμβάνονται υπόψη τα πραγματικά εισοδήματα που δηλώθηκαν και φορολογήθηκαν. Στα εισοδήματα αυτά προστίθενται εισοδήματα που δηλώθηκαν και φορολογήθηκαν με ειδικό τρόπο (τόκοι, κέρδη αμοιβαίων κεφαλαίων), χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, τα χρηματικά ποσά που προέρχονται από πώληση περιουσιακών στοιχείων, η εισαγωγή συναλλάγματος που δεν είναι υποχρεωτικά εκχωρητέο στην Τράπεζα της Ελλάδος, δάνεια που έχουν ληφθεί, δωρεές ή γονικές παροχές χρημάτων καθώς και οποιοδήποτε άλλο χρηματικό ποσό που έχει αποδεδειγμένα εισπραχθεί από τον φορολογούμενο. Από το άθροισμα των πιο πάνω χρηματικών ποσών, εισοδημάτων και εσόδων αφαιρούνται οι τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσης (τα ποσά αυτά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερα των 3.000 ευρώ για τον άγαμο και 5.000 ευρώ για τον έγγαμο) και η διαφορά που προκύπτει αποτελεί το κεφάλαιο το οποίο ο φορολογούμενος μπορεί να επικαλεστεί ως ανάλωση για να δικαιολογήσει οποιοδήποτε τεκμήριο.

2. Διάθεση περιουσιακών στοιχείων. Πωλήσεις αυτοκινήτων, ακινήτων, σκαφών αναψυχής και λοιπών περιουσιακών στοιχείων μετράνε, αλλά τα έσοδα που προέκυψαν πρέπει να είναι μειωμένα με το κόστος αγοράς τους, αν είχαν αγοραστεί, ή με τον φόρο δωρεάς, αν είχαν αποκτηθεί από δωρεά κ.ο.κ. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το κόστος απόκτησης των εσόδων αυτών είχε ληφθεί υπόψη ως τεκμήριο κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού.

3. Δάνεια, γονικές παροχές. Το δάνειο θα πρέπει να έχει ληφθεί πριν γίνει η συγκεκριμένη δαπάνη, ενώ η δήλωση για τον φόρο δωρεάς ή γονικής παροχής πρέπει να έχει υποβληθεί στην αρμόδια ΔΟΥ μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2011.

4. Ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα. Τέτοια ποσά είναι η αποζημίωση για ατύχημα, το εφάπαξ ασφαλιστικού οργανισμού κ.λπ.

5. Κέρδη από τυχερά παιχνίδια. Τα κέρδη από τυχερά παιχνίδια και λαχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των τεκμηρίων εφόσον επισυναφθεί σχετική βεβαίωση από τον ΟΠΑΠ ή τη Διεύθυνση Λαχείων. Η Εφορία δεν αναγνωρίζει τα κέρδη από καζίνο. 6. Δωρεές από συγγενικά πρόσωπα. Απολύτως νόμιμος τρόπος κάλυψης τεκμηρίων είναι και οι δωρεές από τρίτα πρόσωπα, συγγενικά ή μη. Θα πρέπει να έχει πληρωθεί όμως ο φόρος που αναλογεί.

Επταπλασιάστηκε πέρυσι σε σχέση με το 2008 ο αριθμός των πλούσιων Αμερικανών που απαρνήθηκαν την αμερικανική υπηκοότητα, καθώς το σκάνδαλο της UBS περιόρισε τις δυνατότητες φοροδιαφυγής. Το 2009 οι αμερικανικές αρχές κατηγόρησαν την ελβετική τράπεζα ότι βοήθησε Αμερικανούς πελάτες της να φοροδιαφύγουν. Η UBS πλήρωσε πρόστιμο 780 εκ. δολάρια, αποδέχτηκε ότι διευκόλυνε τη φοροδιαφυγή πελατών και έδωσε στην αμερικανική εφορία τα στοιχεία για περισσότερους από 4.450 λογαριασμούς. Οπως μετέδωσε χθες το Bloomberg, το 2011 περίπου 1.780 πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών εγκατέλειψαν την αμερικανική υπηκοότητά τους, έναντι 235 το 2008. Οι ΗΠΑ, το μόνο κράτος του ΟΟΣΑ που φορολογεί τους πολίτες του ανεξάρτητα από το πού διαμένουν, έχει ξεκινήσει ένα κυνήγι φοροδιαφυγής σε οffshore κέντρα όπως η Ελβετία, καθώς η κυβέρνηση προσπαθεί να «μαζέψει» το έλλειμμα. Αποκλεισμένοι από τις ελβετικές και γερμανικές τράπεζες και αντιμετωπίζοντας αυστηρότερους φορολογικούς κανόνες, περισσότεροι από 6 εκατομμύρια Αμερικανοί που ζουν στο εξωτερικό έχουν αρχίσει να εξετάζουν αν αξίζει τον κόπο να έχουν αμερικανικό διαβατήριο. Η τάση αυτή αναμένεται να αυξηθεί γιατί «η ρυθμιστική αρχή των ΗΠΑ (Fatca) θα απαιτήσει από τις τράπεζες να εντοπίζουν ανθρώπους, ορισμένοι από τους οποίος θα προβούν σε εθελοντικές αποκαλύψεις προτού απαρνηθούν την υπηκοότητά τους».