«Παρά τις σημαντικές μειώσεις στα ακίνητα, όσοι ενδιαφέρονται να προβούν σε αγορά, ζητούν περαιτέρω συμπίεση του κόστους, καθιστώντας την αγοραπωλησία ασύμφορη για τους μεσίτες και τους ιδιοκτήτες», είπε χαρακτηριστικά. Σημειώνοντας ότι η αγορά ακινήτου βρίσκεται σε απαξίωση τα τελευταία χρόνια στη χώρα μαςεπισημαίνει ότι στην κακή ψυχολογία των πολιτών, λόγω οικονομικής συγκυρίας, τους αυξανόμενους φόρους στο ακίνητο και την ανύπαρκτη σχεδόν χρηματοδότηση από τις τράπεζες, προστέθηκε και ο νόμος 40/14, βάσει του οποίου δεν μπορείς να μεταβιβάσεις ακίνητο εάν υπάρχει πολεοδομική παράβαση. «Η εφαρμογή του νόμου αυτού έχει χαλάσει στο παρά πέντε και τις όποιες συμφωνίες πάνε να κλείσουν», μας λέει χαρακτηριστικά. Μεταξύ άλλων τονίζει ότι η κτηματαγορά παρουσιάζει κάμψη σε όλο το πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης, κυρίως όμως προς τα Δυτικά, ενώ επεσήμανε ότι το 80% αυτών που πουλούν, έχουν σημαντικό οικονομικό πρόβλημα και γι αυτό προβαίνουν σ' αυτή την ενέργεια. Σε πλήρη αδράνεια βρίσκονται οι περισσότερες οικοδομικές επιχειρήσεις στη Βόρεια Ελλάδα, σε λουκέτο οδηγούνται πολλές από όσες πωλούν υλικά οικοδομών, ενώ η ανεργία στους οικοδόμους καλπάζει ανησυχητικά. Αυτά μας επεσήμανε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Οικοδομικών Επιχειρήσεων Β. Ελλάδας, υπογραμμίζοντας ότι στο Νομό Θεσσαλονίκης τα αδιάθετα νεόδμητα ακίνητα υπολογίζονται σε 8.000 και στο Βορειοελλαδικό τόξο υπερβαίνουν τις 37.000. Την ίδια στιγμή, όπως αναφέρει, υπολογίζονται σε πάνω από 150.000 όσοι οικοδόμοι έχασαν τη δουλειά τους και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, στο επόμενο διάστημα δεν αποκλείεται ο αριθμός τους να διπλασιαστεί, εάν δεν ληφθούν αναπτυξιακά μέτρα για την τόνωση του κλάδου.
]]>Η αποστολή των αδελφών Fannie Mae και Freddie Mac συνίστατο στο να προσφέρουν ρευστότητα στην αγορά της στεγαστικής πίστης, είτε εγγυώμενες τα δάνεια, είτε αγοράζοντάς τα από τις άλλες τράπεζες. Ταυτόχρονα, τα αμερικανικά νοικοκυριά ενθαρρύνονταν να δανειστούν, καθώς είχε θεσπιστεί η έκπτωση των τόκων των στεγαστικών δανείων από το φορολογητέο εισόδημα των δανειοληπτών. Η Fannie Mae και η Freddie Mac χρηματοδοτούσαν τις δραστηριότητές τους με την έκδοση τίτλων που ήταν γνωστοί ως Residential Mortgage-Backed Securities (RMBS). Οι επενδυτές από την πλευρά τους τις προτιμούσαν, δεδομένου ότι η αμερικανική κυβέρνηση τους προσέφερε την -έμμεση- εγγύησή της. Αν και ο κύκλος εργασιών των δύο εταιρειών αυξανόταν κάθε χρόνο με ταχύ ρυθμό, εκτινάχθηκε στα ύψη όσο προχωρούσε η απορύθμιση του χρηματοοικονομικού συστήματος στις ΗΠΑ. Το 1990 και οι δύο μαζί κατείχαν πιστώσεις αξίας 740 δισ. δολαρίων. Το ποσό έφτασε τα 1,25 τρισεκατομμύρια το 1995, ξεπέρασε τα 2 τρισ. το 1999 και τα 4 τρισ. το 2005. Την παραμονή της κρατικοποίησής τους, μάλιστα, το χαρτοφυλάκιό τους ανερχόταν στα 5,4 τρισ. (3,8 τρισ. ευρώ). Δηλαδή έφθανε στο 45% του ενεργητικού των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ. Εξάλλου, οι δύο εταιρείες στήριζαν το 97% των τίτλων που ήταν δομημένοι πάνω σε ενυπόθηκα δάνεια.
Η ραγδαία αύξηση που περιγράψαμε οφειλόταν τόσο στη φούσκα των ακινήτων της περιόδου 2001-2006, όσο και στην πρόοδο που παρατηρήθηκε στην εξέλιξη των χρηματοοικονομικών τεχνικών των τραπεζών. Χωρίς αμφιβολία, ο αρχιτέκτονας της αλματώδους αύξησης των τιμών των ακινήτων και ένας από τους θερμότερους οπαδούς της υιοθέτησης καινοτομιών στον χρηματοοικονομικό τομέα υπήρξε ο Άλαν Γκρίνσπαν, ο οποίος διηύθυνε επί 19 χρόνια την αμερικανική Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα και τον οποίο οι χρηματοοικονομικοί κύκλοι είχαν ανακηρύξει -σχεδόν ομόφωνα- μεγάλο « μαέστρο ». Οι διαδοχικές δηλώσεις του καθοδηγούσαν την πρακτική που όφειλε να υιοθετήσει η χρηματοοικονομική σφαίρα. Το 2002 εκτιμούσε ότι « καμία πολιτική δεν ήταν σε θέση να ανακόψει τη διόγκωση της χρηματοοικονομικής φούσκας », τη στιγμή ακριβώς που ο ίδιος την τροφοδοτούσε με την πολιτική μείωσης των επιτοκίων την οποία υπαγόρευε και ταυτόχρονα ακολούθησε. Το 2004 δήλωσε ότι « η σοβαρή μείωση των δραστηριοτήτων της κτηματαγοράς στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ελάχιστα πιθανή, λόγω του μεγέθους και της ποικιλομορφίας της ». Το 2005 πρόσθεσε : « Στην περίπτωση που υπάρξει μείωση της τιμής των κατοικιών, δεν θα έχει σοβαρές μακροοικονομικές συνέπειες ». Την ίδια χρονιά, εκτιμούσε ότι « τα ολοένα πολυπλοκότερα χρηματοοικονομικά εργαλεία έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη ενός πολύ πιο ευέλικτου, αποτελεσματικότερου και περισσότερο στέρεου χρηματοοικονομικού συστήματος, σε σύγκριση με εκείνο που υπήρχε πριν από 25 χρόνια ».
Το 2006, την παραμονή του σπασίματος της φούσκας των ακινήτων -κι ενώ δεν ήταν πλέον το αφεντικό της Fed- προχώρησε στην εκτίμηση ότι « οι χειρότερες στιγμές της πτώσης της τιμής των ακινήτων αποτελούν πλέον παρελθόν ». Παρόμοιες δηλώσεις είχαν ως αποτέλεσμα να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις σε μετοχές και ομόλογα των Fannie Mae και Freddie Mac, οι οποίες γνώρισαν τότε πρωτοφανή αύξηση του κύκλου εργασιών και των κερδών τους. Ωστόσο, η χρυσή εποχή είχε κηλιδωθεί από πολλά σκάνδαλα και στις δύο τράπεζες. Το 2004, η πρώτη κατηγορήθηκε ότι είχε « εξωραΐσει » τον ισολογισμό της, έτσι ώστε να δικαιολογείται η χορήγηση ακόμα πιο πλουσιοπάροχων μπόνους. Τα τρία κορυφαία στελέχη της αναγκάστηκαν να παραιτηθούν και να πληρώσουν πρόστιμο 100 εκατομμυρίων δολαρίων. Ενώ το 2006, η δεύτερη καταδικάστηκε να πληρώσει πρόστιμο 3,8 εκατομμυρίων δολαρίων εξαιτίας του παράνομου λόμπι που είχε δημιουργήσει για να επιτύχει ευνοϊκή μεταχείριση από τα μέλη του Κογκρέσου, που ήταν επιφορτισμένα με την εποπτεία των δραστηριοτήτων της.
Το υβριδικό καθεστώς των δύο γιγάντων της αγοράς ενυπόθηκων δανείων τους επέτρεπε να επωφελούνται από τη σύγχυση που δημιουργούσε η διπλή τους φύση. Αν και η αποστολή τους είχε κοινωνικό χαρακτήρα (να επιτρέψουν στον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό πολιτών να αποκτήσει ακίνητη περιουσία), επεδίωκαν να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη των μετόχων τους, κι ακόμα περισσότερο, τις απολαβές των ηγετικών στελεχών τους. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι οι ετήσιες αποδοχές καθενός από τους διευθύνοντες συμβούλους της Fannie Mae και της Freddie Mac ανέρχονταν στα 70 εκατομμύρια δολάρια. Επιπλέον, οι δύο εταιρείες είχαν αποκτήσει τεράστια πολιτική επιρροή. Φάνηκαν δε εξαιρετικά γενναιόδωρες απέναντι στα μέλη του Κογκρέσου -και των δύο κομμάτων- τα οποία επαναλάμβαναν αδιάκοπα πόσο επείγον ήταν να χαλαρώσουν οι « αγκυλώσεις » του νομοθετικού πλαισίου. Το αποτέλεσμα ήταν να χαλαρώσουν οι κανόνες της προληπτικής εποπτείας που ίσχυαν θεωρητικά και να επικρατήσει αδιαφάνεια στη σύσκεψη δανείων.
Κατά παράδοξο τρόπο, όταν, τον Αύγουστο του 2007, ξέσπασε η κρίση των subprimes, (στεγαστικά δάνεια υψηλού ρίσκου) όλοι θεωρούσαν εύλογο να υποστηρίζουν ότι η θύελλα δεν θα άγγιζε τη Fannie Mae και τη Freddie Mac. Η αύξηση του κύκλου εργασιών τους συνεχιζόταν και οι « αγορές » δεν έδιναν την παραμικρή σημασία στις ανωμαλίες της λειτουργίας των δυο αυτών τραπεζών. Κι ενώ αυξανόταν σε επικίνδυνο βαθμό ο αριθμός των νοικοκυριών που αδυνατούσαν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους, οι φορείς εποπτείας έκαναν ακόμα περισσότερες παραχωρήσεις στους δύο γίγαντες των ενυπόθηκων δανείων. Στις 19 Μαρτίου του 2008 (τρεις ημέρες μετά τη σωτηρία -την τελευταία στιγμή- της τράπεζας Bear Stearns), το υπουργείο Οικονομικών, με το πρόσχημα της αναχαίτισης της πτώσης των τιμών των ακινήτων και της σταθεροποίησης των αγορών, επέτρεψε στις Fannie Mae και Freddie Mac να μειώσουν κατά ένα τρίτο τα κεφάλαια τα οποία όφειλαν να διαθέτουν για να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει. Να επρόκειτο, άραγε, για τύφλωση ή για παραπληροφόρηση ; Σε όσους έβλεπαν σε αυτή την ενέργεια ένα βήμα προς τη διάσωση από το κράτος, ο Τζέιμς Λόκχαρτ, ο διευθυντής του φορέα εποπτείας των δύο χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, απαντούσε : « Δεν τίθεται θέμα διάσωσης, είναι παραλογισμός. Αυτές οι εταιρείες είναι υγιείς και στέρεες και θα εξακολουθήσουν να είναι ».
Τελικά, η συσσώρευση ζημιών διέψευσε τα αισιόδοξα σενάρια των οικονομικών αναλυτών. Τότε, λοιπόν, άρχισαν να εξετάζουν κάθε λεπτομέρεια της λειτουργίας αλλά και των δυσλειτουργιών του συστήματος χορήγησης ενυπόθηκων δανείων. Κι οι « αγορές » αναγκάστηκαν να παραδεχτούν ότι η κατάσταση συνοψιζόταν στα εξής προφανή : η αξία των τίτλων subprimes που κατείχαν η Fannie Mae κι η Freddie μειωνόταν διαρκώς, ο αριθμός των αφερέγγυων δανειοληπτών αυξανόταν, η πτώση των τιμών στην κτηματαγορά συνεχιζόταν και οι φόβοι ότι θα επακολουθήσει οικονομική ύφεση πύκνωναν. Πολιτική παρέμβαση Καθώς ήταν επείγον να βρεθεί μια λύση, η εκτελεστική εξουσία διαπραγματεύτηκε με το Κογκρέσο. Το υπουργείο Οικονομικών εξουσιοδοτήθηκε τότε να πραγματοποιήσει μαζικές αγορές τίτλων που είχαν εκδώσει οι δύο τράπεζες (Fannie Mae και Freddie Mac), να τους χορηγήσει δάνεια και επιπλέον να αποκτήσει, στο όνομα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, συμμετοχή στο κεφάλαιο των εταιρειών. Σε αντάλλαγμα, θα αυξανόταν ο έλεγχος των οργανισμών εποπτείας. Κατά τη διάρκεια δημόσιας ακρόασης, ο ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Τζιμ Μπάνιγκς απευθύνθηκε στον υπουργό Οικονομικών με τα εξής λόγια : « Όταν άνοιξα την εφημερίδα μου χτες, νόμισα πως ξύπνησα στη Γαλλία. Όμως, δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο, αντίθετα, απ’ ό,τι φαίνεται, ο σοσιαλισμός επικρατεί τώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες ». Στις 30 Ιουλίου, ο νόμος ψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία και κυρώθηκε αμέσως από τον πρόεδρο Μπους. Αλλά αποδείχθηκε ανεπαρκής : Μέσα σε δώδεκα μήνες, οι ζημίες που κατέγραψαν η Fannie Mae και η Freddie Mac έφτασαν τα 14 δισ. δολάρια, ενώ η αξία των μετοχών τους υποχώρησε περισσότερο κι από το 90%. Ταυτόχρονα, οι ανάγκες τους για κεφάλαια αυξάνονταν διαρκώς : μεταξύ άλλων, έπρεπε να αποπληρώσουν χρέη 1,6 τρισ. δολαρίων, από τα οποία τα 230 δισ. επρόκειτο να καταστούν ληξιπρόθεσμα στα τέλη Σεπτεμβρίου. Επιπλέον, αντιμετώπιζαν μεγάλο κίνδυνο : οι κεντρικές τράπεζες της Ασίας, της Ευρώπης και της Ρωσίας απειλούσαν να σταματήσουν να αγοράζουν τους τίτλους τους
]]>Τα σφιχτά περιθώρια ελιγμών από την πλευρά της κυβέρνησης στο θέμα των στγαστικών δανείων καταδεικνύονται περίτρανα από το γεγονός ότι η προτεινόμενη ρύθμιση είναι ήδη περιορισμένης δυνατότητας και αφορά μόλις 120.000 στριμωγμένους δανειολήπτες από το 1,2 εκατομμύριο κατόχους δανείων που αντιμετωπίζουν μερικό ή καθολικό πρόβλημα αδυναμίας πληρωμής. Ακόμη και με τη σημερινή της μορφή, λοιπόν, προσκρούει στις αντιρρήσεις της τρόικας, γι' αυτό και η πολύμηνη καθυστέρηση κατάθεσής της στη Βουλή.
Η τρόικα ενίσταται σε επιμέρους ρυθμίσεις, όπως την καταβολή της δόσης των τόκων με επιτόκιο 1,5%, αλλά και στο τετραετές «πάγωμα» των οφειλών.Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, η πρόταση του υπουργείου Ανάπτυξης χαρακτηρίστηκε «γενναιόδωρη» από την τρόικα, η οποία υποστήριξε ότι ενέχει «στοιχεία αυθαιρεσίας» (π.χ. δεν είναι ακριβής ο αριθμός των δανειοληπτών).
Μάλιστα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι ενστάσεις της τρόικας έχουν φθάσει στην Αθήνα από τον Δεκέμβριο και η κυβέρνηση αναζητούσε τρόπους επικοινωνιακής διαχείρισης του όλου εγχειρήματος, αναμένοντας επί της ουσίας την άφιξη του επιτελείου της στην Αθήνα. Τι προβλέπει όμως η ρύθμιση; Αφορά τα στεγαστικά και τα καταναλωτικά δάνεια, τα οποία έχουν εγγύηση ακινήτου. Ο δανειολήπτης θα πρέπει να έχει ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 25.000 ευρώ και την 1η.1.2010 έως και σήμερα να έχει απωλέσει το 35% αυτού. Για τις κατηγορίες αυτές θα χορηγείται από τις τράπεζες περίοδος χάριτος τεσσάρων ετών, με επανεξέταση στα δύο χρόνια, κατά τη διάρκεια της οποίας θα καταβάλλονται μόνο τόκοι υπολογισμένοι με σταθερό επιτόκιο 1,5%. Το ποσό της τοκοπληρωμής δεν θα υπερβαίνει το 30% του φορολογητέου εισοδήματος. Για τους ανέργους η δόση μπορεί να είναι και μηδενική. Η αντικειμενική αξία των ακινήτων, τα οποία υπάγονται στη ρύθμιση, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 180.000 ευρώ.
]]>Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, υπέγραψε τα τεχνικά δελτία για την ένταξη σειράς έργων στο πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΙΙ» για παρεμβάσεις και δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας για τα έργα:
- Ενεργειακή αναβάθμιση Δημοτικής Βιβλιοθήκης και Λαζαράκειου Δημοτικού Μεγάρου Δήμου Ήλιδας
- Ενεργειακή αναβάθμιση Δημαρχείου Πύλου
- Παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε υφιστάμενα δημοτικά κτίρια και υποδομές στη Δημοτική Ενότητα Λυκόβρυσης του Δήμου Λυκόβρυσης – Πεύκης
- Εξοικονόμηση Ενέργειας σε υφιστάμενα δημοτικά κτίρια και υποδομές Δήμου Φαρσάλων (1ος και 2ος Παιδικός Σταθμός & Κλειστό Γυμναστήριο)
- Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης δημοτικών κτιρίων Δήμου Δελφών
- Παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στο Γυμνάσιο-Λύκειο Απολλωνίας Σίφνου.
]]>Προχωρά η 78,5 εκατ. ευρώ που αφορά στην ανάπλαση της οδού Πανεπιστημίου υπέγραψαν. Το προς υλοποίηση και χρηματοδότηση έργο διαχωρίζεται σε δύο διακριτές ενότητες (πράξεις), οι οποίες θα χρηματοδοτηθούν αντίστοιχα από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, με την πρώτη ενότητα να έχει τίτλο «αρχιτεκτονική και βιοκλιματική ενότητα», φορέα υλοποίησης και χρηματοδότησης το ΥΠΕΚΑ (ΕΠΠΕΡΑΑ) και προϋπολογισμό 37,97 εκατ. ευρώ. Το αντικείμενο χρηματοδότησης περιλαμβάνει τη ριζική ανάπλαση της οδού Πανεπιστημίου, μέσα από έναν σχεδιασμό ο οποίος στηρίζεται σε ένα πρόγραμμα αποτροπής, αλλά όχι κατάργησης της διαμπερούς κυκλοφορίας. Περιλαμβάνεται μεικτή χρήση των δρόμων, και ιδίως της Πανεπιστημίου, με ειδικές διαδρομές ταξί, λεωφορείων και άλλων οχημάτων, για παρόδια εξυπηρέτηση από τα ποδήλατα σε έναν ειδικό ποδηλατόδρομο που εντάσσεται στο μητροπολιτικό δίκτυο, καθώς και από το τραμ που επεκτείνεται από την Αμαλίας στην οδό Πατησίων (όπως προβλέπεται στη 2η ενότητα). Στο εγκάρσιο προς την Πανεπιστημίου οδικό δίκτυο και στη ζώνη μεταξύ Σταδίου και Ακαδημίας περιλαμβάνεται δίκτυο πεζοδρόμων/οδών ήπιας κυκλοφορίας και η αναδιαμόρφωση των πλατειών Δικαιοσύνης και Ομονοίας και της οδού Πατησίων στο τμήμα από Πανεπιστημίου μέχρι την οδό Μάρνη, το οποίο αποδίδεται για χρήση στα δημόσια μέσα μετακίνησης και τους πεζούς με διεύρυνση των πεζοδρομίων και με προσθήκη στοιχείων ανάπλασης του αστικού χώρου μέχρι το Αρχαιολογικό Μουσείο.
Η δεύτερη ενότητα (πράξη) έχει τίτλο «επέκταση διπλής γραμμής Τραμ από Σύνταγμα μέχρι Πλατεία Αιγύπτου», με φορέα χρηματοδότησης το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΠΕΠ Αττικής» και προϋπολογισμό 40,52 εκατ. Το αντικείμενο χρηματοδότησης περιλαμβάνει την επέκταση του υφιστάμενου δικτύου Τραμ της Αθήνας από το Σύνταγμα μέχρι την Πλατεία Αιγύπτου, προκειμένου να αυξηθεί η προσπελασιμότητα στο κέντρο και η ενδυνάμωση της χρήσης μέσων σταθερής τροχιάς, που είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον και τους πεζούς. Σε αυτή την Πράξη περιλαμβάνεται η υλοποίηση όλων των αναγκαίων έργων στο εύρος του διαδρόμου που καταλαμβάνει η διπλή γραμμή Τραμ μήκους 2,1 χλμ., μέσω Πανεπιστημίου και Πατησίων καθώς και των κυκλοφοριακών και συγκοινωνιακών ρυθμίσεων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία της περιοχής. Επίσης, περιλαμβάνεται η κατασκευή τεσσάρων νέων στάσεων («Τριλογία», «Ρεξ», «ΕΜΠ» και «Πλατεία Αιγύπτου») και η διαμόρφωση μιας νέας πλευρικής αποβάθρας στη στάση τραμ «Σύνταγμα». Για την τροφοδοσία της γραμμής προβλέπεται η κατασκευή δύο υποσταθμών και στο κεντρικό τμήμα του έργου.
]]>